نسیم گیلان - مهر /نمونه‌های سوم و چهارم از سامانه ایرانی جراحی رباتیک از راه دور «سینا» در شهرهای مدان و ماکاسار اندونزی وارد فاز آموزشی شدند.
به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، جراحان اندونزیایی عملکرد این سامانه‌ها را رضایت‌بخش ارزیابی کردند، به گونه‌ای که علاوه بر 112 جراح قبلی که در شهرهای بندونگ و جوکجاکارتا برای جراحی با ربات سینا، آموزش دیده بودند؛ یکصد جراح جدید نیز در شهرهای مدان و ماکاسار به سینا پیوسته و برای گذراندن دوره‌های آموزشی ثبت نام کرده‌اند.

این سامانه که حاصل تلاش بیست ساله نخبگان و جوانان کشور است، از دو بخش اصلی تشکیل شده است؛ بخش اول، کنسول جراحی در اختیار جراح است که حرکات دستان جراح را دریافت و ضمن حذف لرزش‌ها و مقیاس‌گذاری، بلافاصله آنها را به بخش دوم سامانه که همان ربات‌های جراح بر بالین بیمار است، ارسال می‌کند.
ربات‌های جراح سینا بر بالین بیمار از طریق ابزارهای 5 میلیمتری با قابلیت‌های حرکتی فراتر از دستان انسان، کلیه حرکات مورد نیاز جراحی را اجرا و نقش دستان جراح در شکم بیمار را بازی می‌کنند. به این ترتیب می‌توانیم عمل‌هایی که اکنون به صورت باز انجام می‌شدند و با روش‌های متداول لاپاروسکوپی قابل انجام نیستند را با کمک ربات‌های جراح، با حداقل آسیب به بیمار و از طریق چند شکاف 5 میلیمتری به انجام رسانیده و دوره نقاهت را از چند هفته به یک روز کاهش دهیم.
قابلیت مقیاس‌گذاری باعث می‌شود در صورت حرکت یک سانتیمتری دستان جراح، ابزار جراحی در داخل شکم بیمار، یک میلیمتر حرکت کند، لذا جراح قادر خواهد بود یک بخیه بسیار ظریف را ده برابر بزرگ‌تر در کنسول جراحی اجرا و ربات، همان بخیه را با سایز یک دهم، در داخل شکم بیمار کپی کند.
طراحی این سامانه به گونه‌ای است که بتواند کلیه عمل‌های حفره شکمی، لگن و قفسه سینه را به انجام رساند، اما لازم است مطالعات بالینی مفصلی برای هر نوع عمل انجام و عملکرد این سامانه در هر یک از عمل‌های جراحی مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.
گفتنی است، این سامانه که تا کنون دستاوردهای چشمگیری داشته در دانشگاه علوم پزشکی تهران ساخته شده و به هیچ وجه، مهندسی معکوس و یا کپی برداری شده از هیچ نمونه خارجی نیست و کاملاً مبتنی بر خلاقیت و توانمندی متخصصین ایرانی، ابداع شده است.
این محصول مزیت‌های رقابتی متعددی را به همراه داشته و منجر به ثبت ده اختراع در آمریکا و سایر کشورهای غربی و شرقی و بیش از 70 مقاله معتبر در دنیا شده‌است. کلیه قطعات خاص این محصول در داخل کشور طراحی و ساخته شده‌اند و فقط پنج تا ده درصد قطعات متعارف که توجیه اقتصادی برای تولید داخلی ندارند، از خارج از کشور تهیه می‌شوند.
از جمله مزیت‌های کلیدی این محصول، هزینه‌های اولیه، نگهداری و ابزارهای مصرفی ارزان قیمت (یک پنجم نمونه‌های خارجی) به ازای هر عمل است که برای بیماران در کشورهای در حال توسعه که بنیه اقتصادی بالایی ندارند، بسیار پر اهمیت بوده و نسبت به سایر رقبا، جذابیت بالایی را ایجاد خواهد کرد.
از جمله موفقیت‌های چشمگیر این محصول، خریداری دو دستگاه از آن توسط کشور اندونزی و انجام اولین فرایند نمایشی جراحی رباتیک از راه دور در فاصله 500 کیلومتری در حضور رئیس جمهور دو کشور بوده است.

وزارت بهداشت اندونزی، برای توسعه این محصول در آن کشور، دو دستگاه جدید نیز سفارش داده و تقاضای انجام جراحی از راه دور، از جزایر غربی به جزایر شرقی خود، در فاصله 3500 کیلومتری را دارد. این موضوع در شرایطی در حال انجام است که سایر رقبا، برای خارج کردن سینا از بازار اندونزی، پیشنهاد اعطای رایگان دستگاه‌های خود به وزارت بهداشت اندونزی را داده‌اند.
گفتنی است کلیه استانداردهای فنی لازم برای این سامانه در داخل کشور دریافت شده و مطالعات پیش بالینی عملکرد دستگاه روی حیوان و جسد به سرانجام رسیده است و در مرحله مطالعات بالینی روی بیماران داوطلب قرار داریم.