نسیم گیلان

آخرين مطالب

معادل سازی کلمه تیک! فرهنگي

معادل سازی کلمه تیک!
  بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا / سیدعباس امام، معادل‌سازی‌ها و واژه‌ها را نوعی قرارداد می‌خواند و می‌گوید: بیش از 60 سال است که «تیک» در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. 
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (در سه دوره نسبتاً مجزا در طول فعالیت‌های آن) هزاران نوواژه فارسی در برابر واژه‌ها و اصطلاحات غیرفارسی ساخته و به گنجینه زبان فارسی اضافه کرده و به نوعی باعث غنا و توانمندسازی آن شده‌ است. از سوی دیگر به علل گوناگون و از جمله نو بودن واژه‌های پیشنهادی و ناآشنایی کاربران فارسی زبان با برخی از آن نوواژه‌ها، هم عوام و گاه خواص، در مخالفت با این سیاست واژه‌گزینی فرهنگستان، لطیفه‌هایی ساخته‌اند.
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل واژه «تیک»(tick) به معنای «تایید مطلب» را «هفتک» انتخاب کرده است.
نسرین پرویزی، معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این باره گفته است: واژه «تیک» که علامتی پرکاربرد در زبان فارسی است، در گروه‌های واژه‌گزینی فرهنگستان بررسی و معادل «هفتک» برای آن انتخاب شد. شباهت ظاهری علامت «تیک» به «عدد هفت» در زبان فارسی، ملاک این معادل گزینی بوده است.
همانطور که اشاره شد واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی معمولا با برخوردی طنزآمیز و شوخی و استهزاء همراه می‌شوند و «هفتک» هم مستثنی نبوده است. 
حال عباس امام، پژوهشگر، مترجم و استاد دانشگاه چمران در ‌پی این موضوع در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به یادداشت خود با عنوان ««کِشْ‌لُقمه» کجاش اشکال داره!؟» در سخنانی گفت: واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان در دوره‌های مختلف، روال خاص خود را داشته و دارد؛ زبان‌شناسان و ادبا برای کلمات و اصطاحات معادل‌یابی می‌کنند اما واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی می‌شود، به‌قدری گسترده است که معادل‌سازی برای همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
او با تأکید بر قراردادی بودن معادل‌سازی‌ها برای لغت و اصلاحاتی که از زبان‌های دیگر وارد زبان می‌شوند و حتی واژه‌ها در زبان گفت: به دلیل قراردادی بودن واژه‌ها در زبان‌ها، اگر برای معادل‌سازی واژه‌ای دیر اقدام شود و واژه دیگری در جامعه زبانی جا بیفتد، جا افتادن واژه جدید سخت می‌شود. به‌طور مثال حدود 30 سال پیش کسی حاضر نبود، به جای «سوبسید» بگوید «یارانه»؛ زیرا «سوبسید» جا افتاده بود و کسی با «یارانه» آشنایی نداشت و نمی‌دانستند چیست اما بعدها این موضوع پدیده عمومی در سطح کشور شد، همه طبقات اجتماع هر روز با آن سروکار پیدا کردند و این واژه جا افتاد.
امام خاطرنشان کرد: تا زمانی که موضوعی، عمومی نشود یا فرهنگستان برای معادل‌سازی سرعت عمل به خرج ندهد، این موضوع سخت می‌شود. اگر پنجاه سال پیش به جای پیتزا می‌گفتند «کش لقمه» چه‌بسا امروزه همه ما به‌راحتی می‌گفتیم «کش‌لقمه». واژه‌ها، ارزش ذاتی ندارند و همانطور که گفته شد قراردادی هستند، اگر در معادل‌سازی سرعت عمل و سلیقه به کار رود، مردم استفاده می‌کنند. البته برخی از کلمات و اصطلاحات تخصصی‌تر بوده و برای مردم نیست و دردسرهایش کمتر است.
این پژوهشگر درباره اینکه فرهنگستان از موج واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، جا می‌ماند، توضیح داد: فرهنگستان دیر می‌جنبد و از طرف دیگر اقیانوسی از واژه‌ها از رشته‌های و شاخه‌های مختلف علمی به زبان کوچکی مانند زبان فارسی می‌ریزد و مرتب هم واژه‌های جدید ساخته می‌شود و کشور ایران نمی‌تواند برای همه معادل‌سازی کند و بنابراین ساخت معادل طول می‌کشد و چون زمان زیادی می‌برد تا فرهنگستان برای آن‌ها معادل‌سازی کند ، طبیعی است که جا بماند و واژه‌ها به همین ترتیب استفاده و بعدها مشکل‌ساز می‌شود.
او یادآور شد: بسیاری از معادل‌هایی که در فرهگستان ساخته شده‌اند، امروزه به کار می‌روند، مثلا به راحتی می‌گوییم «دادگستری» اما زمانی که این واژه ساخته شد بسیاری می‌گفتند «عدلیه» وجود دارد و چه نیازی به واژه جدید است. یا «دادگاه که قبلا می‌گفتند «محکمه»، یا می‌گفتند «بلدیه» جا افتاده چرا بگوییم «شهرداری».
این پژوهشگر درباره واکنش‌هایی که درباره توضیح واژه «هفتک» در فضای مجازی مطرح می‌شود، گفت: «تیک» بیش از 60 سال است که در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. هشتاد سال پیش به جای «زیست‌شناسی» می‌گفتند «علم‌الحیات» اما امروزه همه می‌گویند «زیست‌شناسی»، زیرا در مدرسه و کتاب‌های درسی و مجله‌ها از این واژه استفاده می‌شود. جا افتادن واژه‌ها به سازوکارهای تبلیغ واژه‌ها نیز بستگی دارد. البته گاه ملت جوک می‌سازند و این جوک‌ها در میان مردم جا می‌افتد. فرهنگستان هیچ‌گاه نگفته «کش‌لقمه» بلکه جوک بوده یا فرهنگستان معادلی برای «کروات» نساخته است اما برخی طنز ساخته از «دارزآویز زینتی» استفاده کرده‌اند.
او با اشاره به جا افتادن واژه‌هایی چون «پیامک» به دلیل عمومی و پرکاربرد بودن و استفاده زیاد از آن توسط مردم، گفت: در برابر کلمات تخصصی‌تر مانند «تیک‌» مقداری مقاومت زیاد می‌شود که چیز عجیبی نیست، از طرف دیگر با توجه به قراردادی بودن واژه‌ها، «هفتک» جای «تیک» چیز عجیبی نیست. همه کلماتی که در زبان مادری مردم است، شسته و رفته نیست. برساخته‌هایی چون «هفتک» در زبان عامیانه خود هم داریم مثلا «سگک» داریم یا «خشتک شلوار»، این کلمات جا افتاده‌اند و استفاده می‌شوند. 
عباس امام در پایان گفت: به دلیل گستردگی واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، فشار زیادی به زبان وجود دارد و هر ساله نیز هزاران لغت ساخته می‌شود و از طرف دیگر نیروی فرهنگستان کم بوده و سخت‌گیری بیشتری دارند به همین دلیل، فرهنگستان از معادل‌سازی بسیاری از واژه‌ها جا می‌ماند.

لینک کوتاه:
https://www.nasimegilan.ir/Fa/News/797955/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

داروهای گیاهی برای بهبود بیماری‌های دهان

جلسه شورای اطلاع رسانی اداره کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان اصفهان برگزار شد

تبادل نظر در مورد راه کارهای همکاری های مشترک میان بنیاد شهید و پایگاه هوایی

حجت الاسلام محسنی اژه‌ای : همه مسئولان و کارگزاران نظام نباید لحظه‌ای در خدمت به مردم غفلت کنند

جدول خاموشی برق رشت چهارشنبه 19 دی

لایروبی بندر آستارا؛ گامی در مسیر احیا و توسعه تجارت دریایی ایران

مناسبت روز/ چهارشنبه، 19 دی‌ماه

شناسایی یک نوع ناشناخته از «انسان» که 300 هزار سال قبل زندگی می‌کرد

در نمایشگاه CES، خانه‌ها صحبت می‌کنند و میزها راه می‌روند!

زندگی اجتماعی در مقابل سکته مغزی و عفونت ها از انسان محافظت می کند

پسرم از دعوای من و همسرم سوءاستفاده میکنه ، چه کنم ؟

اژه‌ای: همه مسئولان و کارگزاران نظام نباید لحظه‌ای در خدمت‌ به مردم غفلت کنند

همه ما مسئولان نظام باید در جهت تسهیل امور مردم اهتمام داشته باشیم

رئیس قوه قضائیه: قبل از سفر من چندین تیم کارشناسی وارد گیلان شده است

متحدان آمریکا در برزخ/ حمله به بمب های سنگر شکن/ پیشخوان

رئیس دستگاه قضا وارد استان گیلان شد

رئیس قوه قضائیه وارد گیلان شد

رئیس قوه قضائیه: قبل از سفر من‌ چندین تیم کارشناسی وارد گیلان شده است

«آوای باد»؛ بخشی از تاریخ سیاسی چین در یک رمان

روایت‌های شوکه‌کننده یک افسر اطلاعاتی ایرانی

محسنی اژه‌ای در رأس هیئت عالی قضایی، وارد استان گیلان شد

دامادی که در لاهیجان قتل عام خانوادگی راه انداخت / انگیزه قتل چه بود؟ + جزئیات

حفاظت از حیات وحش گیلان در فصل سرد زمستان

تنها تولید کننده شیر اسپری کشور در گیلان شروع به کار کرد

سامانه بارشی چهارشنبه از گیلان خارج می‌شود

ویلچر هوشمند با قابلیت‌های پیشرفته برای عبور از موانع معرفی شد

هشدار سطح زرد هواشناسی در گیلان صادر شد؛ یخبندان در ارتفاعات پیش‌بینی می‌شود

«سی آفتاب ده برآفتاب»

موفقیت گیلان در تولید والو اسپری

عملکرد ثبت اسناد و املاک گیلان درخشان است

قتل عام خانوادگی در لاهیجان توسط داماد میانسال

معاون قوه‌قضاییه: مراجع نظارتی و دولت باید موضوع کارخانه چوکا را بررسی کنند

حضور مدیرعامل شرکت انبار‌های عمومی و خدمات گمرکی ایران در استان گیلان / برگزاری نشست تعاملی با استاندار گیلان و مدیرعامل منطقه آزاد انزلی

انتقاد استاندار گیلان از اجرای رای دیوان عدالت اداری

مصطفی مستور نویسنده : من عاشق دروغم!

ماموریت مشترک آمریکا و هند، تصویر بی‌سابقه‌ای را از زمین ارائه می‌دهد

دمای ماه چقدر است؟

با انتقاد کاربران، متا حساب کاراکترهای هوش مصنوعی را حذف کرد

ایران در چه‌سالی انسان به فضا پرتاب می‌کند؟

مرد 52 ساله اعضای یک خانواده را کشت/ جزئیات یک جنایت فجیع در لاهیجان

لزوم ساماندهی نمازخانه‌های بین‌راهی در گیلان

برف وباران در 12 محورهای مواصلاتی کشور/ محور هراز مسدود شد

برف وباران در 12 محور مواصلاتی کشور/ محور هراز مسدود شد

بازدید ریاست سازمان قضائی نیروهای مسلح کشور از مرز زمینی و گمرک آستارا

پاشیدن اسید به بدن سگ ها در بندرانزلی! | اطلاعیه محیط زیست گیلان

پاشیدن هولناک اسید به سگ ها در بندرانزلی | اطلاعیه سازمان محیط زیست

مصطفی مستور نویسنده : از ورزش کردن بدم میاد!

عرضه دو کتاب درباره قاطعیت و تغییر تحول‌آفرین در کتابفروشی‌ها

بخشی از کتاب/ در زندگى کسانى هستند که مثل کتاب ها حرف مى زنند

چراغ معروف انیمیشن‌ها زنده شد