بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا /گروهی از دانشمندان با مشاهده رفتار بونوبوها یا همان شامپانزه‌های کوتوله به شواهد جالبی درباره روابط قدرت میان جنس‌ها در این گونه دست یافته‌اند. بونوبوها، نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده انسان، به رفتارهای اجتماعی منحصربه‌فردی شناخته می‌شوند که مطالعه آن‌ها می‌تواند به درک بهتر ما از تکامل روابط اجتماعی کمک کند.
در بیشتر پستانداران اجتماعی، نرها جایگاه بالاتری در ساختار قدرت گروه دارند. این پدیده معمولاً با ویژگی‌های فیزیکی، رقابت برای جفت‌گیری و رفتارهای پرخاشگرانه همراه است. اما در بونوبوها، به‌ویژه در برخی از گروه‌ها، مشاهده شده که ماده‌ها از جایگاه اجتماعی بالاتری برخوردارند. این موضوع سؤالاتی را درباره نحوه کسب قدرت توسط ماده‌ها و دلایل احتمالی این روند مطرح کرده است. بررسی این رفتار می‌تواند به ما نشان دهد که آیا همکاری میان ماده‌ها نقش مهمی در تغییر توازن قدرت دارد یا خیر.
در پژوهشی که توسط محققان بین الملل در این خصوص انجام شده است، رفتار اجتماعی شش گروه بونوبو در جمهوری دموکراتیک کنگو، طی نزدیک به سی سال زیر نظر قرار گرفت.
این تیم تحقیقاتی که وابسته به مؤسساتی ازجمله دانشگاه هاروارد است، با بررسی بیش از 1700 درگیری میان بونوبوهای بالغ، به‌ویژه مواردی که به نفع ماده‌ها پایان یافت، به نقش قابل توجه ائتلاف‌های ماده‌ها در افزایش جایگاه اجتماعی‌شان پی بردند. در این مطالعه، بررسی شد که ماده‌ها چگونه در برابر پرخاشگری نرها واکنش نشان می‌دهند و چطور این واکنش‌ها بر ساختار قدرت درون گروهی تأثیر می‌گذارد.
پژوهشگران برای بررسی موضوع، به ثبت و تحلیل درگیری‌هایی میان بونوبوهای بالغ پرداختند. آن‌ها تعداد دفعاتی که نرها در برابر ماده‌ها تسلیم می‌شدند و نیز میزان برتری اجتماعی هر ماده نسبت به نرهای گروه خود را اندازه‌گیری کردند. در مجموع، از میان 1786 درگیری ثبت‌شده، در 1099 مورد، پیروزی از آنِ ماده‌ها بود.
یافته‌ها نشان دادند که حدود 70 درصد نرهای هر گروه در جایگاهی پایین‌تر از برخی ماده‌های همان گروه قرار داشتند. این موضوع بیانگر نوعی جابه‌جایی در سلسله‌مراتب سنتی جنسیتی است که در بسیاری دیگر از گونه‌ها دیده نمی‌شود.
بر خلاف نظریه‌هایی که نقش عوامل فردی یا ویژگی‌های فیزیولوژیک را در برتری اجتماعی مهم می‌دانند، این مطالعه نشان می‌دهد که همکاری میان ماده‌ها، کلید موفقیت آن‌ها در برابر نرهاست.
نتایج این پژوهش به روشنی نشان می‌دهند که رفتار گروهی ماده‌ها و تشکیل ائتلاف برای مقابله با پرخاشگری نرها، نه‌تنها احتمال موفقیت آن‌ها در درگیری‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه موجب تقویت جایگاه اجتماعی آن‌ها در درازمدت می‌شود. به نظر می‌رسد این همکاری‌ها مانعی برای سلطه کامل نرها در جفت‌گیری نیز ایجاد می‌کند.
این مطالعه همچنین روشن کرده است که نظریه‌هایی مانند کنترل تولیدمثل توسط ماده یا تقویت فردی از طریق پیروزی‌های شخصی، کمتر در مورد بونوبوها صدق می‌کنند.
یافته‌های فوق برای نخستین بار فرضیه‌ای به نام «ائتلاف ماده‌ها» را به عنوان یک مکانیسم تکاملی محتمل برای افزایش قدرت اجتماعی ماده‌ها در میان بونوبوها مطرح می‌کنند. این فرضیه بر همکاری و اتحاد میان ماده‌ها در برابر پرخاشگری نرها استوار است.
نتایج این تحقیق جالب در نشریه معتبر Communications Biology منتشر شده‌اند؛ نشریه ای که زیر نظر انتشارات Springer Nature فعالیت می‌کند.