نسیم گیلان - خبرآنلاین / هر ساله میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا، دستگاه‌های الکترونیکی از کار افتاده‌شان را دور می‌ریزند، درحالی‌که از این موضوع بی‌خبرند که این وسایل حاوی طلای 22 عیار هستند.
محققان مؤسسه فناوری فدرال زوریخ (ETH Zurich) سوئیس، روشی نوآورانه و دوستدار محیط‌زیست را برای بازیابی این طلاها از زباله‌های الکترونیکی توسعه داده‌اند که می‌تواند رویکرد ما نسبت به معضل فزاینده زباله‌های الکترونیکی را متحول کند.
طلایی در دل ابزارهای دیجیتال
وقتی یک وسیله الکترونیکی خراب می‌شود یا کارایی‌اش را از دست می‌دهد، اغلب سرنوشتش با سطل زباله گره می‌خورد. این روند باعث تولید سالانه نزدیک به 50 میلیون تُن زباله الکترونیکی می‌گردد؛ اما آنچه در این بین نادیده گرفته می‌شود، میزان بالای طلای موجود در این وسایل، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند بُردهای الکترونیکی آنهاست.

در واقع، از هر تن زباله الکترونیکی می‌توان بین 300 تا 400 گرم طلا استخراج کرد؛ رقمی که به‌مراتب بیشتر از میزان طلای موجود در سنگ‌های معدنی است. بااین‌وجود و به دلیل روش‌های ناکارآمد فعلی، بخش عمده‌ای از این میزان طلای گران‌بها راهی مراکز دفن زباله می‌شود.
لازم به ذکر است که روش‌های سنتی استخراج طلا مثل استفاده از مواد شیمیایی سمی نظیر سیانید یا جیوه از یک‌سو پرهزینه‌اند و از سوی دیگر آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست وارد می‌کنند.
راه‌حل جدید با کمک دورریز صنعت پنیر
روش جدید توسعه یافته توسط موسسه ETH Zurich جایگزینی سبز و پاک برای بازیابی این میزان طلای ارزشمند ارائه می‌دهد. در کلیدی‌ترین بخش این فرآیند، ماده اسفنج مانندی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از فیبرهای پروتئینی به‌دست‌آمده از آب‌پنیر (پسماند تولید پنیر) ساخته‌شده است.
همین اسفنج‌های زیستی توانایی جذب یون‌های طلا از محلول‌های حاوی اجزای حل‌شده الکترونیکی را دارند.

پس از جذب طلا توسط اسفنج‌های زیستی، این یون‌ها با بهره‌گیری از عملیات حرارتی، به قطعات جامد طلای 22 عیار تبدیل می‌شوند. نکته جالب‌توجه اینجاست که تنها 20 برد الکترونیکی کافی است تا حدود 450 میلی‌گرم طلا از این طریق بازیابی شود.
این نوآوری نه‌تنها روشی ایمن و سازگار با محیط‌زیست را برای بازیابی طلا فراهم می‌کند، بلکه برای پسماندهای کشاورزی نیز کاربری ایجاد کرده و فشار روی صنایع مختلف را کاهش می‌دهد.
گامی به‌سوی اقتصاد چرخشی در صنعت الکترونیک
پیامدهای این کشف فراتر از بازیابی طلا از وسایل الکترونیکی است؛ باید بدانیم که اکثر وسایل الکترونیکی حاوی فلزات ارزشمند دیگری مثل نیکل، مس و پالادیم نیز هستند که می‌توان آن‌ها را با فناوری‌های مکملی مثل پیرومتالورژی و هیدرومتالورژی استخراج کرد.
ترکیب این روش‌های مدرن با فناوری توسعه‌یافته در موسسه ETH Zurich علاوه بر افزایش راندمان بازیافت، صنعت بازیافت را نیز پایدارتر خواهد کرد. طبق آمار ارائه شده حدود 80 درصد از زباله‌های الکترونیکی جهان بازیافت نمی‌شوند و این نه‌تنها یک نگرانی زیست‌محیطی ، بلکه یک فرصت اقتصادی بزرگ ازدست‌رفته به شمار می‌رود.
با افزایش نرخ بازیابی مواد از وسایل دورریخته‌شده، می‌توان وابستگی صنایع به استخراج‌های زیان‌بار معدنی را کاهش داده و به سمت اقتصادی چرخشی حرکت کرد؛ اقتصادی که منابع را تا جای ممکن در چرخه نگه می‌دارد.
فناوری پاک با پتانسیل بلندمدت
نوآوری ارائه شده توسط این موسسه سوئیسی دید ما نسبت به زباله‌های الکترونیکی را تغییر می‌دهد تا به زباله‌های الکترونیکی نه به چشم زباله، بلکه به‌عنوان منبعی غنی از مواد ارزشمند نگاه کنیم.
در این روش برخلاف استخراج سنتی، از هیچ ماده سمی‌ای استفاده نمی‌شود، آسیب زیست‌محیطی ندارد و از پسماندهایی بهره می‌گیرد که معمولاً دور ریخته می‌شوند.
این تحول علمی احتمالاً به‌زودی تأثیرش را بر صنعت بازیافت جهانی نشان می‌دهد و بدین ترتیب شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان به بازاندیشی در مورد نحوه دور ریختن وسایل الکترونیکی ترغیب خواهند شد. با گسترش آگاهی‌ها، شاید ایده تبدیل فنّاوری دیروز به گنجینه فردا دیگر صرفاً یک کنجکاوی علمی نباشد، بلکه پایه‌ای برای آینده‌ای پایدارتر در بازیافت منابع شود.
منبع: dailygalaxy