نسیم گیلان - افتتاح خط ریلی رشت-کاسپین به‌عنوان پروژه‌ای ملی، نقطه عطفی در توسعه ترانزیت بین‌المللی ایران محسوب می‌شود؛ این خط با اتصال بنادر شمالی به شبکه ریلی کشور، ظرفیت صادرات و تبادلات تجاری با همسایگان دریای خزر و روسیه را افزایش می‌دهد و کریدور شمال-جنوب را تقویت می‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، طی سال‌های اخیر، کریدورهای عبوری از ایران رونق یافته‌اند، به نحوی که تکمیل و توسعه کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب در اولویت سیاست خارجی کشور قرار گرفته است.
پروژه‌هایی همچون خطوط ریلی چابهار-سرخس، رشت-آستارا، شلمچه-بصره و دیگر پروژه‌های در دست پیگیری، به تسهیل ترانزیت و حمل‌ونقل کانتینری در کشور کمک می‌کنند.
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود، می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی میان پنج حوضه دریایی شامل خلیج فارس، دریای عمان، دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه عمل کند و رقبا در تلاش هستند که این دسترسی‌ها را محدود یا مختل کنند.
یکی از پروژه‌های کلیدی کشور در راستای بهره‌برداری از مزایای جغرافیایی و توسعه ترانزیت کالا، پروژه راه‌آهن رشت-کاسپین است که به عنوان بخشی از کریدور شمال-جنوب، سه حوضه دریایی پیرامون ایران را به یکدیگر متصل می‌کند.

بندر کاسپین نقش کلیدی در تجارت بین‌المللی محمد مهدی کریمی، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: عملیات احداث خط ریلی رشت- کاسپین از زمستان سال 1397 و در چارچوب تفاهم‌نامه همکاری میان سازمان منطقه آزاد انزلی و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور آغاز شد و این پروژه ملی که شامل احداث خط ریل از ایستگاه پیر بازار رشت تا مجتمع بندری کاسپین است، در تابستان سال جاری به بهره‌برداری رسید است این دستاورد گامی مهم در جهت تقویت نقش ایران به عنوان کریدور ترانزیتی بین‌المللی محسوب می‌شود.
وی می‌افزاید: با توجه به اینکه بنادر جنوبی کشور به طور کلی برای ورود کالاهای اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بیشتر ظرفیت آن‌ها به این منظور اختصاص یافته است، توجه بیشتری به پتانسیل و دسترسی بنادر شمالی برای صادرات و ترانزیت کالا ضروری است. اتصال ریلی کاسپین می‌تواند تبادلات میان کشورهای حاشیه دریای خزر را افزایش دهد و ارتباط مستقیم بین ایران و روسیه را برقرار کند.
کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت تصریح می‌کند: ظرفیت بارگیری این مجتمع در فاز اول حدود دو میلیون تن در سال است و در صورت تکمیل و اجرایی شدن سایر فازها ظرفیت 15 میلیون تن برای آن در نظر گرفته شده است؛ این بندر یک سردخانه و زیرساخت‌های صادرات میوه و صیفی‌جات نیز دارد و کالاهای اساسی همچون گندم، چوب و شمش آهن به این بندر وارد می‌شود.
کریمی با اشاره به آغاز به کار این خط ریلی از تابستان جاری خاطرنشان می‌کند: تاکنون 1100 واگن در مجتمع بندری کاسپین اقدام به تخلیه و بارگیری کالا نموده‌اند که حاصل آن صادرات 28 هزار تن سیمان و ترانزیت 26 هزار تن اوره بوده است.
وی اضافه می‌کند: ظرفیت بنادر شمالی را نباید فقط برای اتصال به روسیه یا کشورهای شرق اروپا در نظر گرفت در حالی که در سال‌های گذشته، برگزاری نشست‌های مختلف با کشورهای چین و قزاقستان به منظور افزایش مراودات تجاری از طریق کریدور ترکیبی چین-قزاقستان-ایران صورت گرفته است که می‌تواند کاهش هزینه و زمان برای تجار را در پی داشته باشد.
کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت عنوان می‌کند: براساس آمارهای منتشر شده، تاکنون بیش از 10 هزار TEU کانتینر از چین با روش حمل و نقل ترکیبی به بندر کاسپین وارد و یا صادر شده است که علاقه کشورهای حاشیه دریای‌خزر به همکاری در مسیرهای عبوری از دریای خزر، رقابت و جذابیت تجاری در این دریا را افزایش داده است.
کریمی تصریح می‌کند: با اتصال خط ریلی رشت به اسکله رو-رو مجتمع بندری کاسپین در منطقه آزاد انزلی، نه تنها مسیر ریلی دو دریای شمالی و جنوبی کشور به یکدیگر متصل شده، بلکه زمینه تجاری‌سازی کریدور شمال-جنوب نیز فراهم شده است که این امر به ایران این امکان را می‌دهد که نقش پررنگ‌تری در مناسبات تجاری اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای حاشیه دریای کاسپین با سواحل جنوبی خلیج‌فارس ایفا کند.
وی با اشاره به اقداماتی که انجام شده است، اضافه می‌کند: برخی اقدامات کلیدی از جمله ایجاد مزایای قانونی و رقابتی مانند امکان ثبت، مالکیت و مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی، برگزاری اجلاس‌های اتاق‌های بازرگانی کشورهای حاشیه دریای خزر، و همچنین تشکیل نشست‌های تخصصی و مستمر میان مدیران بخش‌های دولتی و غیردولتی فعال در بندر کاسپین، می‌توانند به رونق و بهره‌برداری مؤثر از اتصال ریلی، توسعه بندر و ترانزیت کمک شایانی کنند. خاطرنشان می‌شود در خدمات حمل‌ونقل دریایی نظم و گسترگی اهمیت به‌سزایی دارد.
به گزارش ایمنا، پروژه‌های کریدوری در ایران، به ویژه کریدور شمال-جنوب و توسعه راه‌آهن رشت-کاسپین، نویدبخش تحولی مهم در بخش ترانزیت و حمل‌ونقل کالا هستند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و قابلیت آن برای اتصال پنج حوضه دریایی، این کریدورها فرصتی برای افزایش تبادلات تجاری با کشورهای حاشیه دریای خزر و نیز تسهیل مبادلات با کشورهای شرق اروپا فراهم می‌آورند.
بهره‌برداری از خط ریلی رشت-کاسپین به عنوان یکی از پروژه‌های کلیدی، زمینه را برای تقویت نقش ایران به عنوان یک کریدور ترانزیتی بین‌المللی هموار کرده و تهدیدات رقابتی از سوی کشورهای دیگر ممکن است به مزایای ایران آسیب بزند، بنابراین توجه به بنادر شمالی و نیاز به توسعه آن‌ها بسیار حائز اهمیت است.
با توجه به تنها استفاده از بنادر جنوبی برای ورود کالاهای اساسی، باید از ظرفیت‌های بنادر شمالی برای صادرات و ترانزیت کالاهای مختلف بهره‌برداری بیشتری صورت گیرد. پروژه‌های در حال پیگیری مانند مجتمع بندری کاسپین با ظرفیت بارگیری 15 میلیون تن در سال، می‌توانند ابزاری کارآمد برای تحقق این هدف باشند.
ایجاد مزایای قانونی و رقابتی، برگزاری اجلاس‌ها و نشست‌های تخصصی میان کشورهای حاشیه دریای خزر و فعالان اقتصادی، می‌تواند به رونق تجارت و بهره‌برداری مؤثر از کریدورهای ترانزیتی کمک کند.
همزمان با توسعه زیرساخت‌ها، نیاز به ایجاد نظم و گسترش در خدمات حمل‌ونقل دریایی است تا ایران بتواند به نقش خود در مناسبات تجاری بین‌المللی حداکثر بهره‌برداری را داشته باشد.
کد خبر 835356