بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ولی جهانی صبح چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: عنوان یادشده به شماره 2878 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
وی تصریح کرد: در اجرای مواد 11و 12 از قانون الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی ناملموس مصوب سال 1384 مجلس شورای اسلامی و مواد 2و 3 آئین نامه اجرایی قانون مذکور مصوب 1387 هیئت وزیران مراتب ثبت به اسدالله عباسی ،استاندار گیلان ابلاغ شده است.
جهانی افزود: در این ابلاغیه آمده است: هر گونه اقدام که موجب حراست پاسداری این میراث شود مورد تاکید است.
اسب کاسپین با نام لاتین «Caspian horse»، گیل اسب، اسب گیلان، اسب شاه، یا اسبچه خزری (که امروز می گویند این نام اشتباه است چرا که اسب کاسپین به هیبت یک اسب کامل است) با قدمت بیش از پنج هزار سال به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نژاد اسب های موجود در جهان محسوب می شود و پراکندگی فعلی آن از بهشهر مازندران در نزدیکی دشت ترکمن تا تالش در غرب گیلان است.ولی باشگاه های سوار کاری اسب کاسپین در مناطق مختلف کشور راه اندازی شده است.
لوئیز فیروز بانوی آمریکایی‌الاصل که به مدت بیش از 4 دهه به همراه همسرش نرسی فیروز به پرورش اسب در ایران پرداخت، همیشه به دنبال اسب‌های کوچک و مناسبی برای آموزش سوارکاری به فرزندان خود بود و در سفری در سال 1344 شمسی برابر با 1965 میلادی به سواحل جنوبی دریای خزر، نخستین بار اسبچه خزر (اسب کاسپین) را در یکی از روستاهای دور افتاده آمل بصورت تصادفی در حالی که به یک گاری بزرگ بسته شده بود و کیسه های سیمان جابجا می کرد، دید و مورد شناسایی قرار داد و متوجه حضور تعدادی از بقایای این نژاد در آن منطقه شد.
لوئیز دو اسبچه خزر را از محلی ها خرید و در آن زمان از آمل به تهران آورد. بعد از مدتی آموزش به این اسب، تحت تاثیر رفتار و حرکات آن، همچنین از روی کنجکاوی در ارتباط این اسب‌ها با حجاری های تخت جمشید، تصمیم به تحقیق بر روی این نژاد گرفت.
لوئیز فیروز با فرستادن نمونه خون، استخوان و موی این اسب به اروپا به نتایج جالبی دست یافت؛ اسب کاسپین قدیمی‌ترین اسب خونگرم دنیاست؛ شواهد ژنتیکی، گرافیکی و استخوان شناسی و نقوش سنگی روی پلکان های تخت جمشید و مهرها و مجسمه های بر جا مانده از آثار تمدن های باستانی همگی دال بر وجود اسب کاسپین از زمان های دور است.
در سال 1345 با ورود نخستین اسب به ایالت ویرجینیای آمریکا حرکت گسترش این نژاد در قرن اخیر به سایر نقاط جهان آغاز گشت. در سال 1349 تعداد چهار راس به جزایر برمودا (در غرب اقیانوس اطلس متعلق به انگلیس) و در سال 1350 یک جفت نریان و مادیان به نام های رستم و خورشید به پرنس فیلیپ ولیعهد انگلستان اهدا شد که از طریق مجارستان به آنجا منتقل شدند.
اسب آشیل در ایلیاد ( اثر حماسی از هومر یونانی) تا اسب بالدار در اساطیر یونان باستان، اسب‌های باشکوه در اساطیر ژاپنی و چینی، اسب چوبی تروآ تا بخش قابل ‌توجهی از شاهنامه مان که مربوط به داستان‌های حماسی دلاورانی است که زندگی‌شان با اسب دوشادوش بوده، تا بارز بودن نقش ذوالجناح در نقاشی چشم‌آشنای عصرعاشورا اثر استاد فرشچیان قابل چشم پوشی نیست تا به امروز که سخن از ثبت بین المللی اسب کاسپین می شود.
اسب خزر همان‌طور که از نامش پیداست بومی منطقه خزر بوده و پراکندگی فعلی آن احتمالا از بهشهر در نزدیکی دشت ترکمن تا تالش در غرب گیلان است.