چاپ

نسیم گیلان - مهر /آن گونه که خود سیمین دانشور تأیید کرده امام موسی صدر این رمان را به زبان عربی ترجمه کرده است، ترجمه‌ای که الان البته اثری از آن پیدا نمی‌شود.
سید موسی صدر دوستان متنوعی داشت و این ارتباطی با موقعیت ایجاد شده برای او در فضای چند فرهنگی لبنان نداشت. او از همان دوران طلبگی و دانشجویی دانشگاه تهران و تحصیل در حوزه علمیه نجف، پیش از سفر به لبنان سعی می‌کرد با انسان‌های متنوع مرتبط باشد. این روحیه را از دوران جوانی امام موسی صدر به وضوح می‌توان مشاهده کرد. دوستان آقا موسی، گروهی بسیار متنوع بودند. از متدین‌ترین روحانیون حوزه تا روشنفکرترین دانشگاهیان و اهالی فرهنگ را شامل می‌شود. آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، سید مهدی روحانی و میرزا علی احمدی میانجی از نزدیک‌ترین دوستان امام صدر در قم بودند و در عین حال، محفل ادبی مرحوم جلال آل احمد و دیدارهای او با سیمین دانشور و نیما یوشیج یکی از مکان‌های مورد علاقه سید موسی صدر در تهران به شماره می‌رفت.

نسیم گیلان

کتاب سووشون، رمانی نوشته سیمین دانشور است که نخستین بار در سال 1347 به انتشار رسید. این رمان جاودان به زندگی خانواده‌ای ایرانی در زمان اشغال کشور توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم می‌پردازد. داستان در شیراز می‌گذرد؛ شهری که یادآور تصاویری از تخت جمشید، شاعران بزرگ، صوفی‌ها و کوچ نشینانی است که در گستره‌ای از هیاهوها و فراز و نشیب‌های تاریخی زندگی کرده‌اند. زری ، همسر و مادری جوان است که علاوه بر مواجهه با آرزوی داشتن یک زندگی خانوادگی سنتی و نیاز برای یافتن هویت فردی، تلاش می‌کند تا به طریقی با همسر کمال گرا و سخت گیر خود کنار آید. دانشور در این کتاب با نثر جذاب و دلپذیر خود، تم ها و استعاره‌های فرهنگی را به کار می‌گیرد. رمان سووشون، اثری منحصر به فرد است که چارچوب‌ها و محدودیت‌های زمانه‌ی خود را می شکند و نام خود را به عنوان یکی از ضروری‌ترین آثار برای درک تاریخ معاصر ایران مطرح می‌کند.

نسیم گیلان

امام موسی صدر که قدرت قلم سیمین دانشور را می‌شناخت و از طرفی فعالیت‌های فرهنگی و ادبی یک بانوی ادیب و دغدغه مند ایرانی را مشاهده می‌کرد سعی کرد با ترجمه سووشون به عربی، سیمین را به جهان عرب خصوصاً در کشورهای لبنان، مصر، سوریه و الجزایر بشناساند.
سیمین دانشور در این خصوص می‌گوید: «ایشان با جلال [آل احمد] رابطه نزدیک داشت. یک روز نیما [یوشیج] هم منزل ما بود که در زدند. رفتم و در را باز کردم و دیدم سید زیبا و قد بلندی پشت در ایستاده. به جرأت می‌توانم بگویم که زیباترین مرد جهان بود. می‌دانید که اگر کسی چهره و قد مناسبی داشته باشد، در لباس روحانیت زیباتر هم می‌شود. من جا خوردم و از سر سادگی از او پرسیدم: آقا! شما پیغمبری، امامی هستید؟ یک آدم معمولی نمی‌تواند این قدر زیبا باشد. لبخندی زد و داخل آمد. عبایش را برداشت و نشست و در کمال سادگی با نیما و جلال صحبت کرد. این آغاز آشنایی ما بود. نیما به موسی صدر حسودیش شد. طاهباز کسی که اشعار نیما یوشیج را جمع آوری می‌کرد به من گفت. چون من محو جمال او شدم و به نیما توجه نکردم. نیما خیلی وسواسی بود. باید چای را خودم می‌ریختم. تفاله نداشته باشد. سرش این‌قدر خالی باشد. خودم هم می‌دادم بهش. موسی صدر آمد، در زد. غروب بود. یکی از زیباترین مردهای دنیا. چشم‌های خاکستری، درشت، زیبا. لباس روحانیتش هم شیک بود. از این سینه کفتری‌ها. در زد. من در را باز کردم. گفتم تو حق نداری این‌قدر خوشگل باشی! خندید. گفت: جلال هست؟ گفتم: آره بیا تو. آمد تو. نیما که همیشه این‌جا بود. دیگر من نرسیدم چای به نیما بدهم… بنویسید که نیما حسودیش شد. من محو جمال صدر شدم. خیلی زیبا بود و همین طور نگاهش می‌کردم. بعد سه چهار روز ماند و بعد ما رفتیم قم. او رئیس نهضت امل لبنان بود. سووشون را او به عربی ترجمه کرد.آورده بود برامون . بعد ما رو به قم دعوت کرد که دیگه بیرونی و اندرونی بود. ولی می‌دیدمش. شام و نهار اینا می‌دیدیمش.»
آن گونه که خود سیمین دانشور تأیید کرده امام موسی صدر این رمان را به زبان عربی ترجمه کرده است. ترجمه‌ای که الان البته اثری از آن پیدا نمی‌شود و انگار میان مشخص شدن سرنوشت مترجم اثر و خود اثر شباهت زیادی ایجاد شده است.

نسیم گیلان

با این وجود خواسته امام موسی صدر سالیان بعد به همت مترجمی عرب محقق شد و اثر ماندگار سیمین دانشور با نام تراژدی ایرانی توسط احمد موسی ترجمه شد. دکتر احمد موسی، مترجم پرکار مراکشی و استاد زبان و ادبیات فارسی و ادبیات تطبیقی است. او پیش از این آثار متعددی را از ادبیات داستانی ایرانی به زبان عربی ترجمه کرده که در کشورهای مختلف عربی منتشر شده است. رمان «چشم‌هایش» نوشته بزرگ علوی، مجموعه داستان « آبشوران » نوشته علی اشرف درویشیان، «سمفونی مردگان» نوشته عباس معروفی، «ملکوت» نوشته بهرام صادقی و « آنتولوژی داستان معاصر ایرانی» که شامل ترجمه 13 داستان کوتاه نویسندگان معاصر فارسی است و تحت عنوان « بهار آبی کتماندو » در سال گذشته میلادی منتشر شد از جمله آثاری است که موسی در سال‌های اخیر از ادبیات فارسی ترجمه و منتشر کرده است.