چاپ

نسیم گیلان - به گزارش خبرگزاری مهر، احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره اهمیت نام‌گذاری کنوانسیون رامسر به عنوان روز جهانی تالاب‌ها به خبرنگار ما گفت: اولین معاهده بین‌المللی در جهت حفظ محیط‌زیست، معاهده حفاظت از تالاب‌ها و پرنده‌های مهاجر بود که در سال 1349 در شهر رامسر به تصویب تعدادی از کشورهای دنیا رسید.
بعد از مدتی به دلیل آنکه این مصوبه در شهر رامسر به امضا رسید، در دنیا به کنوانسیون رامسر مشهور شد. نکته دوم آنکه اولین معاهده محیط‌زیستی در کشور ایران به تصویب رسید و سومین نکته آنکه بعد از چند سال، کشورهای زیادی به سرعت به این معاهده پیوسته و الان تعداد اعضای آن به بالای 180 کشور رسید که بسیار حائز اهمیت است.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: از نظر مساحت چیزی در حدود 250 میلیون هکتار از اراضی تالاب‌های دنیا در کنوانسیون رامسر ثبت شدند که بزرگ‌ترین پهنه محیط‌زیستی دنیا به حساب می‌آید که چنین پهنه‌ای در دنیا نداریم. این امر برای کشورهای دنیا و سازمان‌ملل بسیار مهم است که یک عرصه بسیار بزرگ از زیستگاه‌های ارزشمند دنیا در یکجا تجمع کردند تا در ذیل یک کنوانسیون برای آنها تصمیم‌گیری انجام بگیرد.
لاهیجان‌زاده در ادامه گفت: نکته بسیار مهم در رابطه با تالاب‌ها این است که از تالاب به عنوان شاهکار خلقت یاد می‌کنند. خدمات اکوسیستمی که تالاب به محیط پیرامونی‌اش ارائه می‌کند، هیچ زیستگاه دیگری به اندازه تالاب نمی‌تواند این خدمات را در محیط ارائه کند. به طور مثال جنگل آمازون یا زیستگاه‌های دیگر از نظر ارزش‌گذاری اقتصادی و در مقایسه با تالاب، عدد پایین‌تری به خود اختصاص می‌دهند. برای تالاب‌ها هم بسته به آنکه چه ویژگی‌های داشته باشد، به ازای هر هکتار، قیمت‌های مختلفی ارزش گذاری می‌شود. به طور مثال تالاب شادگان یا هورالعظیم به ازای هر هکتار در سال، 14 تا 15 هزار دلار ارزش‌گذاری شده بودند که در حال حاضر این ارقام، بیش از 35 هزار دلار قیمت‌گذاری می‌شود. بنابراین یک تالاب 15 هزار هکتاری در یک کشور می‌تواند میلیاردها دلار منافع به همراه داشته باشد.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست درباره ویژگی مهم تالاب‌ها گفت: تالاب می‌تواند محلی برای کنترل و مدیریت سیلاب‌ها باشد. سیلاب‌های مهیبی که در رودخانه‌ها اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث تخریب گسترده اراضی کشاورزی، شهرها یا روستاها شود. به طور مثال اگر تالاب هورالعظیم و شادگان در جریان سیل سال 98 خوزستان نبود، می‌توانست خسارت بسیار سنگین و وحشتناکی به همراه داشته باشد.
وی افزود: تالاب‌ها به دلیل آنکه محل نگاهداشت آب هستند، به تدریج این آب به سفره‌های زیرزمینی منتقل شده و می‌توانند آب زیادی را در خود مهار کرده و باعث تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی شود. همچنین تالاب می‌تواند به دلیل رطوبتی که به محیط وارد می‌کند تعدیل‌کننده دمای محیط نیز باشد و از سرما و گرمای شدید جلوگیری کند. در ادامه رطوبتی که به محیط اطراف خود وارد می‌کند، از بروز پدیده گردوغبار هم جلوگیری می‌کند. تالاب محل زندگی هزاران رأس دام بزرگ مانند گاومیش و گاو است که می‌تواند در تولید پروتئین و لبنیات بسیار مؤثر باشد. تالاب می‌تواند محل تولید آبزیان باشد و با کمترین هزینه و برای معیشت جوامع محلی به شدت اثرگذار باشد.
وی تصریح کرد: همچنین از طریق تالاب می‌توان تا حدود زیادی گوشت سفید جامعه را با حداقل هزینه تأمین کرد. تالاب محل زیستگاه پرندگان مهاجر و محل تخم‌گذاری بسیاری از پرندگان بوده که از تنوع زیستی بسیار بالایی در حوزه جانوری و گیاهی برخوردار است. تالاب می‌تواند ده‌ها خدمات سیستمی دیگری مثل گردشگری طبیعی که باعث رونق زیاد یک منطقه شود را ارائه دهد.
لاهیجان‌زاده درباره خطرات احتمالی نبود تالاب‌ها گفت: با توجه به ویژگی‌های تالاب‌ها، اگر شرایطی ایجاد شود که تالابی آب خود را از دست بدهد یا از حیزّ انتفاع ساقط شود، نه تنها صدها میلیارد تومان یا میلیارد دلار خدمات را از دست می‌دهیم بلکه چالش‌هایی را ایجاد می‌کند که منجر به خسارات زیادی خواهد شد.
وی تاکید کرد: به طور مثال تالاب می‌تواند تبدیل به کانون گرد و غبار شود که مهاجرت مردم را به همراه داشته باشد. به طور مثال خشک شدن تالاب هامون باعث مهاجرت افراد ساکن روستاهای اطراف به شهرهای دیگر شد. اگر تالاب خشک شود می‌تواند باعث افزایش دمای محیط یا تبدیل به یک جزیره گرمایی شود. بنابراین مجموعه این عوامل باعث شد تا تالاب را ارزشمندترین زیست‌بوم دنیا در نظر بگیرند. به خاطر اهمیت تالاب‌ها و همچنین تصویب معاهده 13 بهمن 1349 توسط سازمان ملل، این روز را به نام روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری کردند.
وی تصریح کرد: به همین مناسبت هرساله یکسری فعالیت نمادین به چند منظور انجام می‌گیرد، اولین هدف آن است که به سیاست‌گذاران یادآوری کنیم که هرگونه اقدام توسعه‌ای باید با نگاه به حفظ و پایداری تالاب‌ها باشد و توسعه نباید باعث آسیب و تخریب تالاب‌ها شود. هدف دوم آنکه به مردم و نسل آینده که در حال حاضر در سنین نوجوانی یا کودکی هستند یادآوری می‌کنیم که باید در آینده حافظ این مواهب الهی باشند. آنان را به بازدید از تالاب‌ها برده و به آنان توضیح می‌دهیم که تالاب‌ها ثروت ملی هر کشوری است و دولت و مردم باید تلاش کنند تا آن را به سلامت به نسل بعد برسانند تا آن‌ها هم این ودیعه الهی را به فرزندان خودشان منتقل کنند.
لاهیجان‌زاده درباره نقش دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌ها در جهت اقدام برای حفظ تالاب‌ها، گفت: بر اساس اصل 5 قانون اساسی، حفاظت از محیط زیست وظیفه همگانی است. اولاً حفاظت از محیط زیست یک وظیفه بین نسلی است، همه نسل‌ها و آحاد مردم در حفاظت از محیط زیست نقش دارند. وقتی هم از مردم نام می‌بریم منظور آن‌هایی که در دستگاه‌های دولتی شاغل هستند هم شامل می‌شود. یعنی اگر فردی در مسئولیتی منصوب شده باید در مسئولیت خود، برای حفظ محیط زیست تلاش کند.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها تصریح کرد: به دلیل آنکه تالاب‌ها عمدتاً در پایان رودخانه‌ها یا در مسیل‌ها قرار گرفتند، هر اتفاقی که در رودخانه بیافتد و هر اتفاقی که به لحاظ کمی و کیفی بر روی رودخانه اثرگذار باشد، بر روی کمیت و کیفیت تالاب اثر خواهد گذاشت. بنابراین هر مجموعه‌ای که می‌خواهد در قالب پروژه‌ای که در این حوزه تعریف کند یا برداشت و بهره‌برداری از این روان‌آب‌ها یا رودخانه‌ها داشته باشد، مسئولیت دارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر بیشترین توسعه ما به لحاظ مصرف، در حوزه کشاورزی است. اولین دستگاهی که نقش اساسی در موضوع تالاب و حفاظت از آن را بر عهده دارد وزارت جهاد کشاورزی است که باید به سمت کشاورزی پایدار برود. مدلی که با مصرف حداقل آب می‌تواند حداکثر محصول را به ما بدهد. در حال حاضر تغییرات بسیاری در نحوه تولید محصولات کشاورزی در دنیا رخ می‌دهد که باید به سمت روش‌های نوین تولید محصولات کشاورزی برویم. دومین وزارتخانه تأثیرگذار، وزارت نیرو است. باید به گونه‌ای در حوزه آبریزش برنامه‌ریزی کند تا حداقل آب تالاب‌ها محفوظ بماند و آسیبی به حق‌آبه تالاب‌ها وارد نشود. طبق قانون بعد از تأمین آب شرب دومین کار، تأمین حق‌آبه تالاب‌ها بوده که بسیار مورد تأکید قرار گرفته است.
لاهیجان‌زاده تصریح کرد: در موضوع کیفیت تالاب‌ها شرکت‌های آب و فاضلاب خیلی نقش دارند. وزارت جهاد کشاورزی در مصرف پودر و سموم نقش مؤثری دارد. شهرداری و دهیاری‌ها در مدیریت پسماند مسئولیت سنگینی دارند. حذف پلاستیک باید در اولویت قرار بگیرد زیرا آب‌ها به صورت میکروپلاستیک وارد تالاب و بعد وارد چرخه غذایی ما می‌شود.
وی گفت: نقش وزارت نفت نیز در حفظ تالاب‌ها حائز اهمیت است، زیرا بخشی از طرح‌های توسعه نفت داخل تالاب‌ها انجام می‌گیرد یا فلرهای نفتی که سوخته می‌شود از طریق بارندگی و آلودگی هوا به آب رودخانه و تالاب راه پیدا می‌کند. شیلات نیز نقشی مهمی دارد تا گونه‌های مهاجم را در طبیعت رها نکند. بنابراین این موارد نشان می‌دهد که چقدر دامنه حفاظتی از تالاب‌ها گسترده است و همه باید به میدان آمده تا به صورت علمی و فنی از عرصه‌هایی که در اختیارشان است مراقبت کرده تا بتوانیم محیط زیست سالم و بدون تخریب را برای نسل امروز و فردا داشته باشیم.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها درباره ضرورت نقش نخبگان، فعالان محیط زیست و همچنین قوای سه‌گانه در حفظ و مراقبت از تالاب‌ها گفت: زمانی که از کشاورزی پایدار صحبت می‌کنیم باید از روش‌هایی استفاده کرد تا استفاده از کود و سموم را کم کرده یا به حداقل برسانند. در حال حاضر روش مصرف آب در حداقل ممکن و تولید محصول چند برابر، از روش‌های نوین گلخانه‌ای است که به همت محققین، متخصصین و شرکت‌های دانش بنیان انجام می‌شود. همچنین استفاده از انرژی نو و پاک، انرژی خورشیدی می‌تواند در معیشت پایدار به کمک جوامع محلی بیاید و فشار را از روی تالاب‌ها بردارد. همه این مواردی که گفته شد به شکل زنجیره‌وار به هم متصل هستند و باعث می‌شود ما به کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاهیان و متخصصین از دانش روز استفاده کنیم.
لاهیجان‌زاده تصریح کرد: از طرف دیگر، همواره مطالبه‌گری از سوی فعالان محیط‌زیست باید فعال باقی بماند و این کارشناسان می‌توانند اهرم‌های نظارتی سازمان محیط‌زیست باشند. آنها فعالان واقعی، اصولی و علمی محیط‌زیست هستند و می‌توانند در کنار سازمان‌های مردم‌نهاد، در حوزه نظارتی، ارائه پیشنهادات و راهکارها به ما کمک بسیاری کرده و در کنار سازمان حفاظت محیط‌زیست باشند.
کد خبر 6364840