چاپ

نسیم گیلان - ایسنا / بر اساس آمارها، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل انرژی تولیدی جهان تا سال 2050 تا بیش از 50 درصد نیز پیش‌بینی شده و این در حالی است که حداکثر سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های برق کمتر از یک درصد و سهم این انرژی‌ها از تولید برق به کمتر از نیم درصد رسیده است.
محور یکی از نشست‌های سیزدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که از امروز آغاز به کار کرده، با عنوان چالش‌های حوزه آب و محیط‌ زیست است که به ریاست مهندس عباسقلی جهانی و دکتر محمدحسن روزی طلب برگزار شد.
مطالب ارائه شده در این نشست به این شرح است:
عدم تناسب الگوی غذایی با ظرفیت‌های کشور
محمد شاهدی، استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و عضو اندیشکده آب، محیط ‌زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارائه مقاله " آسیب‌شناسی رژیم غذایی فعلی و چگونگی جهت‌دهی به الگوی غذایی مطلوب با توجه به نیازهای تغذیه‌ای جامعه و محدودیت‌های تولیدی کشور" دسترسی به منابع آبی و منابع انسانی را از مسائل اساسی کشورها دانست و گفت: در کشور علاوه بر تولید محصول با راندمان بالا برای رسیدن به خوداتکایی غذایی و کاهش وابستگی، ضرورت دارد که در مراحل آماده‌سازی، حمل ونقل و توزیع و نگهداری، توجه کافی صورت پذیرد و از روش‌هایی استفاده شود که تلفات پس از برداشت کم باشد.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به مصرف در حد مناسب و مطلوب برای تأمین نیازهای جامعه و حفظ سلامت آنها و احتراز از مصرف نامتعادل و بیش از حد، افزود: در شرایط فعلی مشکل عدم استفاده بهینه از منابع آبی کشور برای تولید وجود دارد. منابع انسانی موجود در عرصه‌های تولید محصولات کشاورزی دارای اطلاعات علمی کشاورزی نیستند و از روش‌های سنتی استفاده می‌کنند.
وی اضافه کرد: در شرایط فعلی الگوی غذایی فعلی کشور هماهنگی لازم با ظرفیت‌های تولید کشور ندارد. نتیجه این اشکالات شیوع بیماری‌های غیرواگیر و وابستگی به خارج کشور برای تأمین نیازهای غذایی است. اگر این روند ادامه یابد در آینده وابستگی کشور زیاد و زیادتر شده و مشکلات عدیده‌ای خواهیم داشت.
وابستگی 85 درصدی خدمات آینده به هوش مصنوعی
جواد فرهودی، استاد بازنشسته گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و عضو اندیشکده آب، محیط‌زیست، منابع طبیعی و امنیت غذایی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ارائه مقاله "راهکارهای ایجاد تحول در داده‌برداری و داده‌پردازی منابع آب با استفاده از تجارب جهانی"، مساله آب را یکی از چالش‌های بزرگ کشور نام برد و گفت: شناخت نادرست وضعیت کمی و کیفی منابع آب و ضعف و عدم شفافیت اطلاعات، بخشی‌نگری و عدم یکپارچگی سازمان‌ها و دستگاه‌های تصمیم‌ساز و دست‌اندرکار عرضه و تقاضای آب و نبود پایش مداوم، کم‌توجهی به نقش ذی‌نفعان غیردولتی، مواردی از فهرست بلند چالش‌ها و تهدیدهای مدیریت آب کشور هستند که تعهد در مقابل نسل‌های آتی را تضعیف می‌کند.
وی رفع این دغدغه‌ها و چالش‌ها را با تکیه‌ بر دانش روزآمد، آگاهی دادن به جامعه و کاربران و ذی‌نفعان و بهره‌گیری از فناوری‌های نو عنوان کرد و ادامه داد: برآوردهای پژوهشی نشانگر آن است که 85 درصد از خدمات صنعتی، مالی و اجتماعی در سال‌های پیشِ رو، وابسته به هوش مصنوعی و استفاده از فناوری‌های هوشمند خواهد بود.
فرهودی استفاده از مدیریت هوشمند منابع را منجر به اقدامات کارآمد در فرایند دریافت و ذخیره اطلاعات زمان واقعی، دقیق، سریع، مطمئن و جامع شده و به برنامه‌ریزی پربازده مدیریت جامع منابع آب دانست.
سهم 50 درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر تا 50 سال‌ آینده
مجید عباسپور، استاد دانشکده مکانیک و عضو هیات امنای پژوهشکده انرژی، آب و محیط‌زیست دانشگاه صنعتی شریف با مقاله‌ای با عنوان "تبیین جایگاه انرژی‌های تجدیدپذیر در الگوی توسعه کشور؛ چالش‌ها و راهکارهای تحول"، در این نشست حضور یافت.
وی انرژی را یکی از عوامل تولید در تابع تولید ملی هر کشوری دانست و یادآور شد: منابع انرژی اولیه در قالب عوامل تولید طبیعی نقش ویژه‌ای در تولید ملی یک کشور بر عهده دارند. با توجه به محدودیت منابع فسیلی و موضوعات درباره آن از یک طرف و مقبولیت انرژی‌های تجدیدپذیر از سوی دیگر، تدارک زیرساخت‌های این انرژی‌ها و بهره‌برداری بهینه از آنها می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد و توسعه کشورها ایفا کند.
وی یادآور شد: نیاز روزافزون به انرژی برای توسعه جوامع، تعهدات بین‌المللی به‌ویژه تعهدات کشورها در COP21 و موضوعات دیپلماسی انرژی و امنیت انرژی به‌ویژه بعد از بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین باعث شده است که کشورهای مختلف اولویت خاصی را برای توسعه انرژی خود در پیش گیرند. در این میان توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و دستیابی به انرژی بدون کربن در صدر سیاست‌های انرژی کشورهای مختلف قرار گرفته است.
عباسپور تاکید کرد: طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی و تحت سناریوهای مختلف، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل انرژی تولیدی جهان تا سال 2050 تا بیش از 50 درصد نیز پیش‌بینی شده است.
این استاد دانشگاه شریف با اشاره به روند کاهشی استفاده از سوخت‌های فسیلی در دنیا، خاطر نشان کرد: این در حالی است که در ایران همچنان منابع فسیلی عمده‌ترین منابع انرژی در کشور محسوب می‌شوند و بر اساس گزارش‌های وزارت نیرو، در سال 1399 علی‌رغم برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات انجام یافته، حداکثر سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های برق کمتر از یک درصد و سهم این انرژی‌ها از تولید برق به کمتر از نیم درصد رسیده است.
وی چالش‌های ایران در حوزه انرژی را شامل مواردی چون ناترازی انرژی، قیمت دستوری پایین حامل‌های انرژی، شدت مصرف بالای انرژی، راندمان پایین نیروگاه‌های تولید برق، مشکلات انتقال و توزیع انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای عنوان کرد.
جایگاه زیست‌بوم ایران
محمود جمعه‌پور، استاد گروه برنامه‌ریزی اجتماعی، شهری و منطقه‌ای دانشگاه علامه طباطبایی، سخنرانی خود را با مقاله‌ای با عنوان "رابطه انسان و طبیعت در فرهنگ زیست‌بوم ایران و جایگاه طبیعت در الگوی شهر ایرانی اسلامی" آغاز کرد.
وی در سخنرانی خود، قدمت شهرنشینی در ایران را چند هزار ساله عنوان کرد و گفت: اولین کانون‌های شهری در محدوده تمدنی ایرانی شکل گرفت و نمودهای این تمدن در شهرها تبلور یافته است.
وی یادآور شد: اجتماعات انسانی و به‌ویژه شهرها در بستر جغرافیای ایران به دلیل محدودیت‌های طبیعی به شدت به الزامات محیطی طبیعی وابسته است و چشم‌انداز فرهنگی ایران را می‌توان نمود بارزی از سازگاری و تعامل انسان و طبیعت دانست. بر این اساس رابطه انسان و طبیعت در فرهنگ زیست‌بوم ایرانشهری، اهمیت و جایگاه آن را ترسیم چشم‌انداز آینده الگوی زندگی باکیفیت و شهر پایدار ایرانی اسلامی نشان می‌دهد.
جمعه‌پور با بیان اینکه جامعه مصرف‌گرای جدید، درک روشنی از محدودیت‌های زیست‌محیطی در فراهم کردن نیازهای مصرفی بی‌رویه ندارند، خاطر نشان کرد: از این رو باید به دنبال شیوه و سبکی از زندگی بود که در درازمدت پایایی و پویایی خود را حفظ کند. پس لازم است که در تدوین الگوی آینده زیست اجتماعی و فرهنگی یا الگوی ایرانی اسلامی به الزامات توسعه پایدار و تاب‌آور توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
ضرورت به روز رسانی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
منصور شاه‌ولی، استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز مقاله‌ای با عنوان "روش‌شناختی پژوهش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت محیط زیست در 1413-1403" ارائه کرد.
شاه‌ولی با اشاره به این الگو، تاکید کرد: بند 9 سازوکار اجرا، ارزیابی، نظارت و به‌روزرسانی سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پایش روند کلی پیشرفت کشور با حمایت، هدایت و کاربست پژوهش‌ها در بازنگری‌ 10 ساله و اصلاحات موردی این سند را پیش‌بینی کرده است. بنابراین، پس از تصویب و ابلاغ آن، روش‌شناختی این پژوهش‌ها، ابرچالش کشور در بازه 1413-1403 است.
وی افزود: پیش‌فرض مقاله برای رویارویی با این چالش، این است که کاربست‌های پژوهش در بازه مذکور، با مبانی خداشناختی، معرفت شناختی، انسان‌شناختی، جامعه‌شناختی، ارزش‌شناختی، دین‌شناختی و ایران‌شناختی سند باید ‌سازگار باشد.
به نقل از دفتر ارتباطات مرکز اسلامی ایرانی پیشرفت، استاد دانشگاه شیراز سؤال اصلی این پژوهش را "چگونه روش‌شناختی پژوهش‌های زیست‌محیطی را باید تبیین کرد تا آرمان‌های سند را با تدابیر پیش‌بینی‌ شده برای حوزه محیط‌ زیست تحقق بخشید"، دانست.