بزرگنمايي:

نسیم گیلان - تسنیم /آمریکا با پرتاب دومین ماهواره GPS نسل سوم در اواخر ماه‌ مه، گام تازه‌ای در ارتقای دقیق‌ترین سامانه ناوبری جهان برمی‌دارد؛ مأموریتی حیاتی با فناوری پیشرفته و مقاوم در برابر جنگ الکترونیک که توسط اسپیس‌ایکس اجرا می‌شود.
پس از موفقیت‌آمیز بودن نخستین پرتاب تسریع‌شده ماهواره GPS 3 در دسامبر 2023، نیروی فضایی ایالات متحده بار دیگر به‌دنبال استقرار سریع و به‌موقع ماهواره‌ای حیاتی برای ناوبری جهانی است. این بار، ماهواره GPS 3 با شناسه Space Vehicle 08 (SV-08) قرار است در اواخر ماه مه از پایگاه فضایی کیپ کاناورال و توسط موشک فالکون 9 اسپیس‌ایکس به مدار منتقل شود.
این مأموریت دومین تلاش موفق برای کاهش بازه‌های زمانی سنتی تولید، آماده‌سازی و پرتاب یک ماهواره GPS خواهد بود؛ رویکردی که با هدف تقویت سریع‌تر زیرساخت‌های راهبردی ناوبری ایالات متحده و پاسخ به نیازهای حیاتی نظامی و غیرنظامی طراحی شده است.
همکاری بی‌سابقه برای تسریع پرتاب‌ها
اندرو منشنر؛ یکی از فرماندهان نیروی فضایی ایالات متحده، درباره این مأموریت گفت: این پروژه نشانه‌ای از همکاری مؤثر میان تیم‌های متعدد نیروی فضایی، لاکهید مارتین و اسپیس‌ایکس است. توانستیم ماهواره‌ای را در یک بازه زمانی فشرده آماده کنیم و به مرحله پرتاب برسانیم؛ کاری که پیش از این نیازمند ماه‌ها یا حتی سال‌ها زمان بود
منشنر تاکید کرد که چنین پرتاب‌هایی، به‌ویژه برای ماهواره‌های مجهز به فناوری رمزنگاری پیشرفته M-Code، نقش تعیین‌کننده‌ای در آمادگی و اقتدار نظامی ایالات متحده دارند. فناوری M-Code به‌طور خاص برای افزایش دقت و امنیت سیگنال‌ها در شرایط درگیری نظامی طراحی شده است.
جی پی اس (GPS) و جی پی آر اس (GPRS) چه تفاوت هایی باهم دارند؟
مسیری برای جایگزینی ناوگان قدیمی
اگرچه سیستم GPS امروز یکی از ستون‌های اصلی زیرساخت جهانی موقعیت‌یابی است، اما بسیاری از ماهواره‌های فعال آن اکنون به مرز فرسودگی رسیده‌اند. در حال حاضر 31 ماهواره GPS در مدار فعال هستند که بسیاری از آن‌ها بیش از عمر طراحی‌شده خود کار کرده‌اند.
به گفته مالک موساوویر، معاون لاکهید مارتین در بخش سیستم‌های ناوبری برخی از این ماهواره‌ها دو تا سه برابر عمر اسمی خود فعال بوده‌اند. این قابل تحسین است، اما به همان اندازه نیز نگران‌کننده. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم حتی یک روز وقفه در عملکرد سیستم GPS ایجاد شود.
موساوویر همچنین افزود: GPS فقط برای مسیر‌یابی خودروها یا تلفن‌های هوشمند نیست؛ بلکه بخشی از ستون فقرات امنیت ملی، اقتصاد، کشاورزی، هواشناسی و حتی عملیات‌های مالی و بانکی جهانی است.
سرعت در توسعه؛ نگاهی به آینده GPS
لاکهید مارتین، پیمانکار اصلی پروژه GPS، اکنون با سرعت بیشتری ماهواره‌های نسل سوم را آماده‌سازی می‌کند. از ده ماهواره نسل سوم (GPS 3)، چهار فروند قبلاً به فضا پرتاب شده‌اند و SV-08 پنجمین آن‌ها خواهد بود. این شرکت همچنین ساخت نسل بعدی ماهواره‌ها موسوم به GPS 3F را آغاز کرده که از نظر توانایی‌های فنی به‌مراتب پیشرفته‌تر هستند.
سه ماهواره GPS 3F با شناسه‌های SV-11، SV-12 و SV-13 هم‌اکنون در مراحل نهایی مونتاژ و تست قرار دارند و قرار است طی دو سال آینده به فضا پرتاب شوند. انتظار می‌رود آخرین دو ماهواره GPS 3 نیز تا پایان سال آینده آماده پرتاب شوند.
ویژگی‌های کلیدی GPS 3
ماهواره‌های GPS 3 نسبت به نسل‌های قبلی مزایای فراوانی دارند؛ از جمله:
افزایش دقت موقعیت‌یابی تا سه برابر نسل‌های گذشته عمر عملیاتی بیشتر (حدود 15 سال) سیگنال‌های قوی‌تر برای مقابله با اختلال و جمینگ پشتیبانی از کاربران غیرنظامی بین‌المللی از طریق فرکانس‌های مشترک با سامانه‌های GNSS دیگر مانند گالیله اروپا همچنین فناوری رمزنگاری M-Code که برای کاربران نظامی طراحی شده، امکان استفاده از سیگنال‌های مقاوم‌تر در برابر نفوذ و اختلال را فراهم می‌کند.
اهمیت ژئوپلیتیکی و فناورانه سیستم GPS
سیستم GPS که در ابتدا توسط وزارت دفاع ایالات متحده طراحی شده بود، اکنون تبدیل به یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های حیاتی در سطح جهانی شده است. صدها میلیون نفر در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند، اما همچنان کنترل کامل آن در اختیار آمریکا باقی مانده است.
با وجود ظهور سیستم‌هایی مانند گالیله اروپا، گلوناس روسیه و بیدو چین، GPS همچنان پراستفاده‌ترین سامانه ناوبری جهانی است و به دلیل اعتماد به زیرساخت‌های آن، برای بسیاری از عملیات‌های حساس و روزمره قابل جایگزینی نیست.
پرتاب‌های تسریع‌شده‌ای مانند SV-08 بخشی از راهبرد جدید ارتش ایالات متحده برای حفظ برتری در فضا و پاسخ به تهدیدات احتمالی رقبا در حوزه ناوبری فضایی محسوب می‌شود.
آینده‌ای دقیق‌تر و امن‌تر در ناوبری جهانی
پرتاب پیش‌رو در ماه مه نه تنها یک مأموریت فنی موفق دیگر خواهد بود، بلکه نشانه‌ای از تغییر پارادایم در فرآیندهای سنتی فضاست. زمانی که آماده‌سازی یک ماهواره چند سال طول می‌کشید، اکنون با هماهنگی و فناوری مدرن می‌توان این زمان را به چند ماه کاهش داد.
در جهانی که دقت، زمان و امنیت سه عامل حیاتی در همه عرصه‌ها از اقتصاد گرفته تا نظامی‌گری هستند، پروژه‌هایی مانند GPS 3 SV-08 می‌توانند تضمین‌کننده برتری راهبردی کشورها باشند.