بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا /زعفران یکی از ارزشمندترین ادویه‌های جهان است که به دلیل طعم، رنگ و خواص دارویی‌اش، تقاضای زیادی در بازارهای داخلی و بین‌المللی دارد. اما آیا می‌توان این محصول ارزشمند را بدون استفاده از مواد شیمیایی و با روش‌های کشاورزی ارگانیک به‌عنوان جایگزینی سالم‌تر پرورش داد و همچنان کیفیت و بازدهی بالایی داشت؟
کشاورزی ارگانیک روشی است که بدون استفاده از نهاده‌های شیمیایی، بر حفظ تعادل طبیعی خاک و اکوسیستم تأکید دارد. این روش از طریق استفاده از مواد طبیعی مانند کودهای آلی و روش‌های غیرشیمیایی کنترل آفات، کیفیت محصول را افزایش داده و از آلودگی‌های زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند. زعفران، به دلیل نیاز کم به آب و ارزش اقتصادی بالا، یکی از محصولات مهم ایران محسوب می‌شود. اما استفاده از کودهای شیمیایی در مزارع زعفران، علاوه بر آسیب به خاک، ممکن است بر کیفیت محصول نیز تأثیر منفی بگذارد. در نتیجه، کشت ارگانیک زعفران نه تنها برای حفظ محیط زیست مفید است، بلکه می‌تواند محصولی سالم‌تر و با ارزش افزوده بالاتر را به بازار عرضه کند.
با توجه به اینکه ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان است، توسعه روش‌های پایدار برای کشت این محصول اهمیت زیادی دارد. کشاورزی ارگانیک می‌تواند به بهبود خواص خاک، کاهش وابستگی به مواد شیمیایی و افزایش سلامت محصول کمک کند. در عین حال، افزایش تقاضا برای محصولات ارگانیک در بازارهای جهانی، فرصتی برای کشاورزان ایرانی ایجاد کرده است تا با تغییر روش‌های کشت خود، جایگاه بهتری در این بازارها داشته باشند.
در همین زمینه، اعظم گیدسکی، پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان جنوبی و همکارانش، در پژوهشی به بررسی روش‌های کشت ارگانیک زعفران و تأثیر آن بر کیفیت محصول پرداخته است. این تحقیق، با هدف معرفی راهکارهای پایدار و بررسی تأثیر حذف نهاده‌های شیمیایی بر سلامت خاک و بازارپسندی زعفران انجام شده است.
برای انجام این پژوهش، محققان مطالعات مختلفی را در زمینه تأثیر روش‌های کشاورزی ارگانیک بر زعفران بررسی کرده‌اند. این تحقیق، ضمن بررسی اثرات زیست‌محیطی و اقتصادی کشت ارگانیک، به معرفی تکنیک‌های جایگزین برای کودها و سموم شیمیایی پرداخته است.
نتایج نشان می‌دهند که حذف کودها و سموم شیمیایی و جایگزینی آن‌ها با مواد طبیعی مانند کودهای آلی و زیستی، باعث افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود کیفیت زعفران می‌شود. همچنین، تناوب زراعی با گیاهان تثبیت‌کننده نیتروژن و مدیریت طبیعی علف‌های هرز، از بروز آفات و بیماری‌ها جلوگیری کرده و عملکرد مزارع را بهبود می‌بخشد.
زعفران ارگانیک، علاوه بر کیفیت برتر، به دلیل عطر و طعم متمایز و نبود باقی‌مانده‌های شیمیایی، در بازارهای جهانی از قیمت بالاتری برخوردار است.
استفاده از روش‌های پایدار نه‌تنها به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش درآمد کشاورزان کمک می‌کند، بلکه موجب حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این تحقیق، نشان دادن مزایای اقتصادی کشت ارگانیک برای کشاورزان است. بسیاری از کشاورزان تصور می‌کنند که حذف کودها و سموم شیمیایی ممکن است بازدهی محصول را کاهش دهد، اما این پژوهش نشان داده است که در بلندمدت، این روش باعث بهبود سلامت خاک و افزایش پایداری تولید می‌شود. علاوه بر این، دریافت گواهینامه‌های ارگانیک، امکان صادرات این محصول را به بازارهای جهانی فراهم می‌کند که تقاضای زیادی برای محصولات سالم و بدون مواد شیمیایی دارند.
پژوهشی که این یافته‌ها را ارائه داده، در دوفصلنامه «پژوهش‌های زعفران» وابسته به دانشگاه بیرجند و انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران منتشر شده است. این نشریه به بررسی جدیدترین تحقیقات در زمینه زعفران پرداخته و نقش مهمی در انتقال دانش به کشاورزان و فعالان این حوزه دارد.