بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا /خواب یکی از نیازهای اساسی بدن است که به ترمیم انرژی، بازسازی بافت‌ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. اما امروزه بسیاری از افراد از بی‌خوابی یا کاهش کیفیت خواب رنج می‌برند و به دنبال راه‌حل‌های طبیعی برای بهبود آن هستند. در این راستا، پژوهشگران با بررسی خواص زعفران، به دنبال پاسخ به این نیاز مهم بوده‌اند.
خواب نه‌تنها برای حفظ سلامت جسمی، بلکه برای تعادل روحی و روانی ضروری است. عوامل مختلفی از جمله سبک زندگی، استرس، برنامه‌های کاری و حتی باورها و نگرش‌های فردی بر کیفیت خواب تأثیر می‌گذارند. تحقیقات نشان داده‌اند که کاهش خواب می‌تواند مشکلاتی مانند اختلال در عملکرد روزانه، خستگی مزمن و افزایش خطر بیماری‌های قلبی و افسردگی را به همراه داشته باشد. در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، بسیاری از بزرگسالان به‌طور متوسط کمتر از میزان توصیه‌شده (7 تا 9 ساعت) می‌خوابند و به دنبال راهی برای بهبود کیفیت خواب خود هستند. در این میان، استفاده از گیاهان دارویی به‌عنوان راهکاری طبیعی توجه محققان را به خود جلب کرده است.
زعفران یکی از گیاهان دارویی باستانی است که به دلیل خواص آرام‌بخش خود در طب سنتی ایران و دیگر کشورها شهرت دارد. مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات فعال موجود در زعفران، به‌ویژه کروسین و سافرانال، می‌توانند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و به بهبود کیفیت خواب کمک کنند. با توجه به عوارض جانبی کمتر گیاهان دارویی نسبت به داروهای شیمیایی، بررسی اثرات زعفران به‌عنوان جایگزینی طبیعی برای داروهای خواب‌آور اهمیت دارد.
سمیرا علی، دانش‌آموخته دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی از دانشگاه تهران و دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی در مؤسسه ناصر خسرو ساوه، در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر زعفران و ترکیبات آن بر بهبود کیفیت خواب در بزرگسالان پرداخته است. این پژوهش با مرور مطالعات قبلی انجام شده تا مشخص شود آیا زعفران می‌تواند به‌عنوان درمانی برای اختلالات خواب مورد استفاده قرار گیرد.
در این مطالعه، پژوهشگر با جستجوی مقالات علمی در پایگاه اطلاعاتی PubMed طی بازه زمانی 2014 تا 2024، به بررسی تأثیر زعفران بر خواب پرداخته است.
نتایج این پژوهش که در دوفصلنامه «پژوهش‌های زعفران»، وابسته به دانشگاه بیرجند و انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران منتشر شده‌اند، نشان دادند که زعفران می‌تواند با افزایش هورمون ملاتونین که نقش مهمی در تنظیم چرخه خواب و بیداری دارد، کیفیت خواب را بهبود بخشد. ملاتونین همچنین دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که به بهبود شرایط کلی بدن در هنگام خواب کمک می‌کند. علاوه بر این، ترکیبات کروسین و سافرانال باعث افزایش مدت خواب عمیق و کاهش زمان به خواب رفتن شده‌اند.
در این تحقیق مشخص شد که تأثیر زعفران در بهبود کیفیت خواب با برخی از داروهای خواب‌آور رایج قابل مقایسه است. به‌دلیل خواص ضدالتهابی و تنظیم‌کننده سیستم عصبی، این گیاه می‌تواند راه‌حلی ایمن و مؤثر برای مدیریت اختلالات خواب باشد. میزان مصرف مناسب ترکیبات زعفران در مطالعات مختلف 28 تا 30 میلی‌گرم در روز پیشنهاد شده است.
این مطالعه تأکید می‌کند که برای درک بهتر مکانیسم‌های اثر زعفران بر خواب، انجام پژوهش‌های دقیق‌تر و با حجم نمونه بزرگ‌تر ضروری است. همچنین بررسی تأثیر زعفران بر اختلالات خواب در افراد با شرایط مختلف از جمله سن، جنسیت و نوع اختلال خواب، می‌تواند به کاربردهای بالینی آن کمک کند. علاوه بر این، توجه به شرایط نوری که بر ترشح ملاتونین تأثیر می‌گذارد، در مطالعات آینده اهمیت دارد.
انتشار نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که توجه به درمان‌های طبیعی می‌تواند راهگشای مشکلات رایج امروزی از جمله اختلالات خواب باشد.