بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ایسنا / دوران کودکی تا نوجوانی که انسان مراحل رشد را از سر می‌گذراند، علاوه بر شکل‌گیری فرآیند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری می‌تواند موجب اثرات دیگری مانند یادگیری مشارکت و همکاری، ایجاد رقابت و افزایش تلاش تحصیلی، یادگیری مهارت‌های کلامی، الگوپذیری رفتاری و در نهایت شکل‌گیری هویت شود.
فرآیند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری انسان از سه‌سالگی شروع می‌شود و تا زمانی که انسان به اجتماعات بزرگ‌تری وارد می‌شود، ادامه می‌یابد. در مراحل اجتماعی شدن اثرات مثبت و منفی دیگری نیز نهفته است که منجر به تثبیت هویت اجتماعی و تعریف فرد از خود می‌شود. مدرسه از جمله اجتماعاتی است که انسان از کودکی تا نوجوانی خود را در آن‌جا می‌گذراند و تاثیرات به سزایی در شکل‌گیری شخصیت افراد تا پایان عمر دارد.

لیورا سعید روانشناس حوزه کودک و نوجوان درباره نقش دوستان و گروه همسالان در روند اجتماعی شدن و جامعه‌پذیری دانش‌آموزان، اظهار کرد: در تعریف این فرآیند، یعنی یک فرد با گروهی آشنا و با هنجارهای آن گروه سازگار می‌شود. اولین گروهی که انسان آن را می‌شناسد، خانواده است. بعد از خانواده، کودک وارد محیط‌های رسمی اجتماعی می‌شود، از مهدکودک، به مدرسه و سپس اجتماع‌های بزرگتر می‌رسد، زیرا فرد علاقمند به حضور در جامعه است و در پی آن هنجارهای گروه را از آن خود می‌کند. این ارزش‌ها می‌تواند فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و... باشند که آن‌ها را درونی می‌کند و وارد کنش متقابل می‌شود.
سه‌سالگی، شروع حضور در اجتماع
این روانشناس شکل گرفتن ارتباط میان کودک با گروه همسالان را تبین کرد و گفت: از حدود سن سه‌سالگی کودک آمادگی می‌یابد تا در بین گروه همسالان خودش قرار بگیرد و با آن‌ها بازی کند، بنابراین خانواده کودک را به مکان‌هایی مثل پارک و خانه بازی می‌برند تا کودک بتواند در میان همسالان خودش معاشرت کند و دوست بیابد؛ به سبب این قرارگیری، اجتماعی شدن شروع به شکل‌گیری می‌کند؛ در این زمان کودک کنجکاو می‌شود و تمایل دارد تا در میان همسالان خودش قرار بگیرد.
مهارت‌های مهمی که دانش‌آموز در کنار دوستانش بدست می‌آورد
وی درباره تاثیرات دیگر ارتباط با دوستان و همسالان بر دانش‌آموزان افزود: یکی از تاثیرات و مهارت‌های مهم، یادگیری مشارکت و همکاری است، چه در بحث بازی‌های گروهی باشد که بچه‌ها با هم انجام می‌دهد و چه در فعالیت‌های جمعی مانند درست کردن کاردستی، انجام تحقیق برای دروس مدرسه و درس خواندن جمعی که مثال‌هایی از همکاری و مشارکت دانش‌آموزان است. اگر دانش‌آموزی ضعیف باشد در این قسمت به اجبار و با تلاش خود را به سطح دیگران می‌رساند، همین مسئله یکی از موارد تاثیر مثبت قرارگیری در جمع است.
ایشان در ادامه رقابت تحصیلی را به عنوان دیگر اثر مثبت ارتباط با دوستان و همسالان عنوان کرد و گفت: در بین دانش‌آموزان دبستانی بسیار این موضوع جریان دارد و علاقمندند از همکلاسی‌های خود نمره بهتری دریافت یا به لحاظ توصیفی درجه بهتری کسب کنند، بنابراین تلاش می‌کنند بیشتر درس بخوانند و یا در هر درسی که می‌بینند که دوستانشان نمره بهتری دریافت کردند، سعی می‌کنند در نیم‌سال‌های بعد با رقابت بیشتری درس بخوانند و درجه بالاتری بدست بیاورند.
در بین دانش‌آموزان دبستانی رقابت تحصیلی جریان دارد و علاقمندند از همکلاسی‌های خود نمره بهتری دریافت یا به لحاظ توصیفی درجه بهتری کسب کنند، بنابراین تلاش می‌کنند بیشتر درس بخوانند و یا در هر درسی که می‌بینند که دوستانشان نمره بهتری دریافت کردند، سعی می‌کنند در نیم‌سال‌های بعد با رقابت بیشتری درس بخوانند و درجه بالاتری بدست بیاورند. سعید در ادامه تصریح کرد: از دیگر اثرات و مهارت‌هایی که فرد در ارتباط همسالان خود پرورش می‌دهند، مهارت‌های کلامی است. در معاشرت و هم‌زیستی با آن‌ها گنجینه لغات افزایش پیدا می‌کند و از همدیگر برای استفاده بیشتر از واژه‌ها یاد می‌گیرند، شاید حتی کلمه‌ای باشد که خانواده از آن استفاده نمی‌کند.
وی الگوپذیری رفتاری را اثر دیگر تعامل با دوستان و همسالان دانست و ادامه داد: این مورد بیشتر در سنین نوجوانی دیده می‌شود. یک دختر یا پسر نوجوان در سن 12 سال به بالا قرار می‌گیرد، تمایل بسیاری دارد تا مانند دوستانش رفتار کند، لباس بپوشد و صحبت کند. در یک دوره از یک دوست یا از گروهی پیروی می‌کنند و در دوره‌ای دیگر سراغ دوست یا گروه دیگری می‌روند. این روند بسیار طبیعی است، زیرا آن‌ها در حال پیدا کردن هویت خود هستند تا به هویت ثابتی از خودشان برسند.
وی در پایان اظهار کرد: اثراتی که درباره آن صحبت شد بسیار سودمند است، به ویژه برای کودکانی که تک فرزند هستند و این مسئله در جامعه بسیار مشاهده می‌شود. کودکان و نوجوانان به سبب قرارگیری در بین دوستان و همسالان خود این مهارت‌ها را یاد می‌گیرند و در میان گروه مورد تشویق و تایید قرار می‌گیرند. مهارت‌های اجتماعی و... در آن‌ها رشد می‌کند. موارد نام برده شده، جنبه مثبت آن است، اما جنبه منفی نیز در هر کدام نهفته است و می‌تواند منجر به پیروی از خصوصیات و ویژگی‌های منفی نیز شود.