بزرگنمايي:

نسیم گیلان - ادبیات توسعه و پیشرفت بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها در حوزه‌های مختلف معنایی ندارد. «توسعه و پیشرفت» در به هم پیوستن حلقه‌های مختلف زیرساختی به‌دست می‌آید. به عنوان مثال زیرساخت ریلی زمانی نتیجه‌بخش است که حلقه دیگر توسعه ریلی یعنی ایستگاه‌های بارگیری و ترانزیتی فراهم شود. توقف پروژه ریلی رشت - آستارا در بن‌بست اعتباری در حالی رقم خورده که کریدور شمال به جنوب برای رونق‌بخشی مناسبات ملی و بین‌المللی و ارتباط تجاری و اقتصادی، معطل تکمیل این پروژه است.
گیلان به جهت قرارگیری در شاهراه اقتصادی و تجاری حاشیه دریای خزر و کشورهای اوراسیا و از طرفی دروازه ایران به اروپا می‌توانست امروز به عنوان یکی از استان‌های پیشرفته در حوزه‌های مختلف عرض‌اندام کند اما نه‌تنها هیچ بهره‌ای از این ظرفیت‌های تجارت خارجی نبرده بلکه فقر و محرومیتش در سرفصل‌های مختلف، در زیر سرسبزی و طراوت جنگل‌های هیرکانی پنهان شده است.
دست‌های خالی گیلان از همسایگی
قدرت، قابلیت و ظرفیت ترانزیتی گیلان در 4 محور زمینی، دریایی، هوایی و ریلی برای دیگر کشورها احصا و اثبات شده و از این رو کشورهای همسایه خزری به ویژه روس‌ها تشنه ارتباط با ایران از طریق «گیلان» هستند. استقبال و علاقه‌مندی کشورهای حاشیه خزر به فعالیت‌های تجاری و اقتصادی از طریق دروازه گیلان نویدبخش روزهای خوش و توسعه برای این استان است و این مهم زمانی محقق می‌شود که زیرساخت‌های امر فراهم‌سازی شود.
ایران شاهراه کریدورها
حتماً از کریدور شمال به جنوب در رسانه‌ها و فضاهای خبری زیاد شنیده‌اید، کریدوری که در سال 2000 میلادی در کشور روسیه و شهر سن پترزبورگ با همکاری سه کشور روسیه، ایران و هند با هدف توسعه تبادلات اقتصادی و تسهیل در امور حمل‌ونقل تاسیس شد.
مبدأ این کریدور استراتژیک ایران و کشور فنلاند واقع در اروپای شمالی و مقصد این کریدور نیز به کشورهای آسیای جنوب شرقی، خلیج‌فارس و دریای عرب ختم می‌شود. در مسیر این کریدور برای انتقال کالا هم از طریق حمل دریایی و هم حمل ریلی استفاده می‌شود. کریدور شمال به جنوب کشورهای اروپای شمالی از جمله سوئد و نروژ را با استفاده از بنادری چون آمستردام و هامبورگ به بندر سن‌پترزبورگ در روسیه متصل می‌کند. کریدور شمال به جنوب ایران در ادامه مسیر خود از بنادر روسیه تا بندرهای جنوبی دریای خزر از جمله امیر آباد امتداد دارد.
همچنین از کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان تا بنادر جنوبی ایران مانند بندر شهید رجایی نیز عبور می‌کند و نهایتاً به بنادر جنوبی خلیج‌فارس، کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند سنگاپور و کشورهای حاشیه اقیانوس هند و خلیج‌فارس منتهی می‌شود. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، در مسیر بسیاری از کریدورهای مهم بین‌المللی قرار گرفته است. این امر فرصت‌های مناسبی را برای توسعه اقتصادی ایران و افزایش تجارت با کشورهای همسایه فراهم می‌کند.
گیلان پازل توسعه تجاری و اقتصادی
اما پازل توسعه تجاری و اقتصادی ایران در کریدور شمال به جنوب در گیلان تکمیل می‌شود تا جایی که بخشی از این پازل در دولت سیزدهم با راه‌اندازی خط ریلی رشت – کاسپین پر شد اما همچنان پروژه ریلی رشت - آستارا به عنوان تکه نهایی این پازل جور نشده است.
پروژه یک میلیارد یورویی با چالش اعتباری
موسی فکور، معاون امور استاندار گیلان در گفت‌وگو با مهر به تشریح جزئیات بیشتر پروژه ریلی رشت - آستارا پرداخت و اظهار کرد: پروژه ریلی رشت – آستارا به طول 162 کیلومتر بوده مطالعات آن از سال 82 تا 93 انجام شده است. به گفته وی، ظرفیت مسافری و باری خط ریلی رشت – آستارا به ترتیب دو میلیون و 700 هزار نفر و 7 میلیون تُن در سال برآورد شده است.
معاون عمرانی استاندار گیلان با بیان اینکه اجرای پروژه ریلی رشت - آستارا 4 سال زمان می‌برد، گفت: اجرای این پروژه دارای 6 میلیون متر مکعب خاکریزی و 270 هزار مترمکعب بتن‌ریزی بوده و مدت اجرای آن 4 سال پیش‌بینی شده است. فکور با اشاره به پیچیدگی‌های اجرای پروژه و برآوردهای مالی و اعتباری آن اضافه کرد: بر اساس برآوردها اجرای پروژه ریلی رشت - آستارا به یک میلیارد یورو اعتبار نیاز دارد.
وی با اشاره به اهمیت و نقش اثرگذار خط ریلی رشت - آستارا در ابعاد مختلف افزود: تکمیل و تسهیل ارتباط ترانزیتی بین‌المللی کریدور شمال- جنوب کشور با راه‌اندازی خط ریلی رشت- آستارا رقم می‌خورد.
توسعه تجاری و صنعت توریسم در انتظار یک پروژه
معاون استاندار گیلان با بیان اینکه راه آهن رشت - آستارا خط ریلی ایران و آذربایجان را به هم وصل می‌کند، گفت: گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی و توسعه روابط بین‌المللی با کشورهای آسیای میانه، قفقاز، روسیه و کشورهای اروپایی از طریق آذربایجان از طریق خط ریلی رشت - آستارا امکان‌پذیر است.
وی با اشاره به گردشگرپذیر بودن گیلان اضافه کرد: راه‌اندازی خط ریلی رشت - آستارا که منجر به توسعه مناسبات بین‌المللی و منطقه‌ای می‌شود از طریق تکمیل ارتباط ریلی با مرکز و همچنین دیگر کشورها، صنعت توریسم در گیلان رونق می‌گیرد.
معاون عمرانی استاندار گیلان با بیان اینکه این استان قابلیت‌ها و ظرفیت‌های ترانزیتی خوبی دارد، گفت: با تکمیل این خط ریلی و در نتیجه تکمیل حلقه نهایی کریدور شمال به جنوب و از طرفی نزدیکی گیلان به پایتخت می‌توان امیدوار بود که این استان در حوزه واردات و صادرات به رونق چشمگیری برسد.
فکور از انجام عملیات زیرسازی 10 کیلومتر از پروژه ریلی رشت - آستارا به موازات راه آهن رشت-کاسپین خبر داد و بیان کرد: زیرسازی 151 کیلومتر پروژه ریلی رشت -آستارا همچنان باقی‌مانده است.به گفته وی، روسازی کل 162 کیلومتر پروژه ریل رشت - آستارا و ساختمان کل ایستگاه‌ها در قالب یک قرارداد به مبلغ 16 هزار میلیارد تومان به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا سپرده شده است.
یک پروژه فراملی معطل مذاکره
معاون عمرانی استاندار گیلان از انجام حدود 17 کیلومتر تملک اراضی برای اجرای پروژه ریلی رشت – آستارا خبر داد و اضافه کرد: برای انجام کامل تملک اراضی این پروژه حدود 5 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. فکور با بیان اینکه پیگیر منابع خاک اجرای پروژه ریلی رشت – آستارا هستیم، گفت: تجهیز کارگاه و اجرای عملیات تثبیت بستر و زیرسازی از رشت و نیز آستارا صورت گرفته است. وی با اشاره به استقبال طرف روسی برای همکاری مشترک برای اجرای این پروژه افزود: عقد قرارداد با طرف روسی برای اجرای پروژه ریلی رشت – آستارا در فرآیند مذاکره قرار دارد. پس از استقرار دولت چهاردهم و معرفی هادی حق‌شناس به‌عنوان سکاندار هدایت مدیریت اجرایی گیلان شاید از مهم‌ترین مطالبات توسعه از این دولت تکمیل پروژه ریلی رشت – آستارا باشد، پروژه‌ای که در دولت سیزدهم تلاش‌های زیادی برای اجرای آن صورت گرفت اما عمر این دولت بیش از هزار روز به طول نینجامید و این پروژه اقتصادزا و تجارت محور راه آهن رشت – آستارا روی زمین ماند. استاندار گیلان به اتفاق دولت چهاردهم اگر می‌خواهد زنگ توسعه و پیشرفت را در استان به صدا در آورد، باید نگاه ویژه و راهبردی به پروژه ریلی رشت – آستارا داشته باشد، آن طور که به نظر می‌رسد مهم‌ترین چالش اجرای این پروژه، مسئله تأمین اعتبار است.
سخن پایانی
توقف پروژه ریلی رشت – آستارا در بن‌بست مالی و اعتباری در حالی رقم خورده که کریدور شمال به جنوب برای رونق‌بخشی و گسترش مناسبات ملی و بین‌المللی و همچنین ارتباط تجاری و اقتصادی معطل تکمیل و اجرای این پروژه است.
هرچند ریل‌گذاری صرف در مسیر رشت – آستارا برای تردد قطار پاسخگوی حجم بزرگ روابط تجاری و اقتصادی نیست و باید زیرساخت‌های ترانزیتی در گیلان فراهم شود. حال باید دید دولت چهاردهم تا چه اندازه به توسعه روابط با روسیه و کشورهای حاشیه خزر اهمیت می‌دهد یا اینکه مسیر دیگری را برای سیاست و تجارت خارجی انتخاب می‌کند!