بزرگنمايي:

نسیم گیلان - آلودگی هوا همیشه دغدغه اصلی محیط‌زیست کشور بوده بر این اساس سازمان حفاظت محیط‌زیست پنج راهکاری که برای اجرا به پول نیاز ندارد اما تاثیر بسیاری در بهبود وضعیت هوا دارد را با همکاری وزارت کشور انتخاب کرده تا اجرایی شود.

25 تیر سال 1396 بود که بعد از سه سال تلاش بالاخره قانون هوای پاک در مجلس شورای اسلامی تصویب و به دستگاه های مرتبط ابلاغ شد، پس با این حساب دیگر باید خیال همه از بابت آلودگی هوا راحت می شد چون دیگر قانونی بود که دستگاه ها را به سمت کاهش آلودگی ها و رسیدن به آسمانی آبی هدایت کند اما با گذشت حدود سه سال از تصویب آن نه تنها چنین خواسته ای برآورده نشد بلکه در برخی روزها در برخی شهرها شاهد افزایش آلایندگی نیز بودیم.
حال سوال اینجاست که با وجود داشتن قانون پس چرا همچنان جمعیت کلانشهرها به ویژه پایتخت نشینان هوای آلوده تنفس می کنند که مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است که یکی از مشکلاتی که کشور دارد این است که قوانین را می نویسیم اما همه در اجرای آن بلاتکلیف هستند.
وی در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: مثلا بعد از تصویب قانون هوای پاک گفتند که فلان قسمت را سازمان محیط زیست با 10 سازمان و دستگاه دیگر انجام دهد اما چون نگاه کشور و دستگاه های اجرایی بخشی نگری است کارها چندان با سرعت پیش نمی رود چون جلساتی که بتواند حول محور مساله برگزار شود به جای حول محور سازمان، می توانند کارگشا باشد. 
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: اما با توجه به اهمیت موضوع آلودگی هوا و کاهش آن ، سازمان محیط زیست با همکاری وزارت کشور چند راهکاری که به هزینه چندانی نیاز ندارد اما تاثیر بسیار زیادی در کاهش آلودگی هوا دارد را مشخص کرده تا با اجرای آن شاهد کاهش آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها باشیم.
تجریشی با بیان اینکه وزارت کشور برای حل مشکلات آلودگی هوا پیشقدم شده، گفت: اگر این کاری که الان شروع شده دو سال پیش آغاز می شد بسیاری از کارهایی که به پول نیاز نداشتند به خوبی پیش می رفت اما به هر حال اکنون پنج موضوع را از قانون هوای پاک انتخاب کردیم و به نظر می رسد که اجرای آنها می تواند کمک زیادی کند به اینکه حداقل وضعیت بدتر نشود و بعضی اوقات هم مطلوب تر شود و قرار شد این پیشنهادات در استان ها و از سوی معاونان عمرانی استانداری ها نیز پیگیری شود. 
وی تاکید کرد: چون سازمان حفاظت محیط زیست یک دستگاه اجرایی نیست بنابراین می تواند با کمک یک دستگاه اجرایی مانند وزارت کشور بسیاری از چالش های زیست محیطی را برطرف کند، از این رو فعلا از هوا شروع کردیم و برنامه داریم برای تمام چالش های مهم محیط زیستی به همین روش پیش رویم که پسماند موضوع بعدی ما است، بر این اساس از قانون هوای پاک پنج چالش بدون پول را انتخاب کردیم که اجرای آنها در کاهش آلودگی هوا بسیار تاثیر گذار خواهند بود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: طرح LEZ، معاینه فنی، بازسازی و نوسازی اتوبوس ها، جابجایی صنایع آلاینده و کهاب پنج طرحی است که از قانون هوای پاک انتخاب شده است.
طرح LEZ و معاینه فنی
وی درباره طرح LEZ گفت: زمانی که وضعیت کلانشهرها از نظر هوا بحرانی می شود یک سری مناطق ورود خودرو ممنوع می شود یک سری مناطق هم می گوییم خودروهایی بیایند که دارای ضوابط استاندارد بالاتری هستند، بر این اساس معابری برای اجرای آن در نظر گرفته می شود که برای کنترل دوربین نصب شده است.
تجریشی افزود: در تهران در این معابر دوربین ها روزانه 4 میلیون و 800 هزار خودرو را ثبت می کنند که همه آنها باید تعیین تکلیف شوند که آیا شامل جریمه می شوند یا خیر که از این تعداد دو میلیون و 800 هزار خودرو تعیین تکلیف می شود بنابراین تکلیف دو میلیون خودروی دیگر معلوم نیست.
وی ادامه داد: این طرح را دو سال پیش فعال کردیم و به مرور بسیاری از مسائل آن حل شد الان مثلا برخی از شهرها مانند شیراز خیلی مساله آلودگی هوا ندارد اما زیرساخت و دوربین آن تهیه شده اما عمل نمی شود مشهد یک ماه است که اجرا می شود اما یک سری مشکلات دارند که قرار شد با همکاری وزارت کشور و دستگاه های مرتبط برطرف شود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: در تهران سیستم LEZ خوب کار می کند و روزانه 4 میلیون و 800 هزار خودرو را ثبت می کند عدد خوبی است اما در برخی شهرها 50 هزار خودرو ثبت می شود که بسیار کم است.
وی اظهار داشت: طرح LEZ برگرفته از طرحی در لندن است و برای اجرای دقیق آن باید یک هماهنگی میان استاندار، معاونان استاندار و نیروی انتظامی باشد چون باید در اجرای آن یک سری اطلاعات در اختیار برخی از سازمان ها قرار گیرد، مثلا زمانی که به مشکل اضطرار در هوا بر می خوریم اگر بتوانیم بگوییم که مثلا فقط خودروهای یورو 5 می توانند وارد این محدوده شوند تا حد زیادی در کاهش آلودگی هوا کمک می کند اما اجرای آن نیاز به یک سری اطلاعات مبنی بر اینکه خودرو گازسوز است یا نه و سن خوردو چقدر است را باید داشته باشیم.
تجریشی ادامه داد: تا کنون در این زمینه مشکل داشتیم و اطلاعات را در اختیار قرار نمی دادند که الان قرار شد وزارت کشور با هماهنگی که با استانداران انجام می دهد خودش موضوع را پیگیری کند تا این نوع اطلاعاتی که می تواند به مدیریت بهتر حمل و نقل در داخل شهرها کمک کند، عملیاتی شود.
وی اظهار داشت: اکنون طرح LEZ علاوه در تهران در چهار شهر دیگر مانند کرمانشاه، قم، شیراز و مشهد نیز اجرا شده است، به رغم اینکه دوربین و سرور هم خریداری شده اما در هیچ کدام از این شهرها عملیاتی نشده اند بنابراین وزارت کشور قول داده که موضوع را پیگیری کند تا هر چه زودتر عملیاتی شود چون زیرساخت ها در این شهرها وجود دارد.
تجریشی گفت: هدف از انجام معاینه فنی خودرو، آزمون آلاینده ها و اندازه گیری میزان آلاینده های حاصل از احتراق موتور است که نقش بسیار مهمی در آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها دارند، در واقع خودروها نقش اساسی در آلودگی هوا دارند بنابراین باید اجرای یک سری اقدامات مانند معاینه فنی جدی گرفته شود.
وی تاکید کرد: معاینه فنی یکی از ارکان رسیدن به هوای سالم تر است از این رو قرار است با همکاری وزارت کشور این فرایند با دقت بیشتری اجرا شود.
آلایندگی صدا
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یک نکته دیگر در قانون هوای پاک تعیین حدود آلایندگی صدا است که تاکنون وزارت کشور زیر بار آن نمی رفت چون معتقد بود که ممکن است با تعیین حدود آلودگی صدا، بسیاری از خودروها نتوانند معاینه فنی را پاس کنند و نارضایتی به وجود خواهد آمد.
وی افزود: بنابراین پیشنهاد ما این بود که اطلاعات را در این زمینه جمع آوری کنیم و در یک بانک اطلاعاتی نگه داریم و زمانی که رسیدیم به اینکه بخواهیم صوت را هم معاینه فنی اضافه کنیم و حد مجاز آن را یک عدد مشخص بگیریم و مشخص شود که 80 درصد خودورها آن را پاس می کنند، مورد استفاده قرار گیرد.
تجریشی ادامه داد: در واقع اعتقاد بر این بود که در معاینه فنی آنقدر سختگیری نکنیم که مثلا 50 درصد خودروها نتوانند آن را پاس نکنند، البته به رغم اینکه تعهد قانونی است اما وزارت کشور به علت سختگیری نکردن زیر بار اجرای آن نمی رفت پس قرار شد فعلا اطلاعات جمع آوری و نگهداری شود و در زمان لزوم مورد استفاده قرار گیرد.
بازسازی و نوسازی اتوبوس ها
وی گفت: بازسازی و نوسازی اتوبوس ها یکی دیگر از این پنج پیشنهاد است ، الان امکان خرید اتوبوس جدید وجود ندارد چون هزینه خرید یک اتوبوس نو 5 تا 6 میلیارد تومان است بنابراین صحبت کردیم که بخشی از منابع مالی ما که بسیار هم ناچیز است در برخی از کلانشهرها برای نصب فیلتر دوده بر روی اتوبوس ها هزینه شود.
تجریشی افزود: در جلساتی که در این زمینه با وزارت کشور داشتیم اعلام کردند که آذرماه سال گذشته به این جمع بندی رسیدند که نصب فیلتر دوده در کاهش آلودگی هوا موثر است اما چون منابع مالی نداشتیم بنابراین هیچ وقت عملیاتی نکردیم که سازمان محیط زیست خواست یک بررسی صورت گیرد تا بخشی از منابع مالی در وزارت کشور به سمت نصب فیلتر دوده هدایت شود چون فیلتر دوده برای اتوبوس ها خیلی مهم است برای اینکه مردم در خیابان ها تماس بسیار زیادی با اتوبوس ها دارند.
وی تاکید کرد: بنابراین خواستیم که اولویت بندی شود و برخی از اتوبوس ها در برخی از مسیرها در اولویت قرار گیرند که حتما فیلتر دوده ب روی آنها نصب شود و وزارت کشور قبول کرد که موضوع را پیگیری کند و یک کارگروه مشترک تشکیل شود تا هفتگی به صورت عملیاتی گزارش دهند تا بخشی از منابع مالی به این سمت برود.
جابجایی صنایع آلاینده
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: همچنین بحثی را در زمینه پایش صنایع در سازمان حفاظت محیط زیست آغاز کردیم و بر این اساس قراردادی را در رابطه با سیاهه انتشار آلودگی هوا با کنسرسیوم دانشگاه های برتر بستیم و بر این اساس تقریبا عمده صنایع 13 کلانشهر و شهر صنعتی را به دست آوردیم یعنی می دانیم که در چه شهرهایی چه صنایع مهمی داریم و قرار شد همکاری های مشترک در زمینه جابجایی و یا تغییر خط تولید صنایع گسترش یابد، این وظیفه وزارت کشور است که طی سال های اخیر اصلا به این مقوله وارد نشده بود و اکنون قرار شد که استانداران را فعال کنند تا عملیاتی شود.
طرح کهاب
تجریشی اظهار داشت: طرح کهاب با هدف کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین در جایگاه های عرض سوخت ایجاد شد، البته اجرای آن از سال 87 براساس مصوبات متعدد هیات وزیران توسط وزارت نفت اجرا شده اما آنطور که انتظار می رفت سرعت نداشته است که در قانون هوای پاک دوباره به آن تاکید شده است.
وی گفت: بنابراین به درخواست هایی برای ایجاد جایگاه عرض سوخت مجوز داده می شود که بتوانند این طرح را اجرا کنند اما وزارت کشور و استانداری ها می گویند چون بخشی از مجوزهای ایجاد جایگاه سوخت را بخشداری ها و دهیاری ها می دهند بنابراین خودشان وارد عمل می شوند و اجازه نمی دهند آنهایی که طرح کهاب ندارند مجوز بهره برداری دریافت کنند که گام بسیار مهمی در کاهش آلودگی هوا است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: وزارت کشور تلاش می کند که به قانون هوای پاک به عنوان یکی از وظایف استانداری ها نگاه کند نکته مهمی است که استانداری ها و معاونان استاندارها وارد موضوع شوند چون می تواند تغییر نگاهی را ایجاد کند که فقط سازمان محیط زیست نباید کارهای مربوط به کاهش آلودگی هوا را انجام دهد بلکه وزارت کشور هم باید دخیل شود.